Alfa in Cijfers die Spreken: extensiveren een optie voor toekomst melkveehouderij?

20 december 2023 | Door:  Hans de Bie

In hoeverre kan extensiveren bijdragen aan de toekomst van de melkveehouderij in ons land? Op die vraag geeft Alfa Accountants en Adviseurs antwoord in de december-editie van Cijfers die Spreken voor de sector. De conclusie van bedrijfskundige Klaas-Jan Janse is dat een krimp met tien koeien bij de gemiddelde bedrijfsomvang van 100 koeien leidt tot lagere liquiditeitsmarge en een verslechterde exploitatie. Opvallend daarbij is dat het niet uitmaakt of een bedrijf intensief of extensief opereert.

De maatschappelijke trend is dat melkveehouders er goed aan doen om te kijken naar krimp. “Veel mensen denken dat je er financieel beter van wordt als je tien koeien zou ruimen", zegt Hans de Bie, Alfa’s marktmanager Food & Agri. "Daarom hebben we de resultaten van zowel intensieve als extensieve bedrijven doorgerekend naar het jaar 2026, met een volledig verlies van derogatie. Wat doet het ruimen van tien koeien voor je liquiditeitsmarge? En wat doet het als je tien koeien uitbreidt?"

In de voorbeeldbegroting die bedrijfskundige Klaas-Jan Janse heeft opgesteld levert die situatie in alle gevallen een verlies aan liquiditeit op. Een intensief bedrijf met 22.000 kilo melk per hectare gaat van een plus van 9,8 cent per liter melk in 2022 naar een verlies van 3,5 cent in 2024 met tien koeien minder. Ook bij een gelijkblijvend aantal koeien is het getal onderaan de streep negatief: min 2,5 cent. De extensieve melkveehouder met 12.000 kilo melk per hectare ziet de marge teruglopen van 12,2 naar  2,7 cent.

“Dalende voerkosten wegen niet op tegen afname melkproductie”

Janse: “Door de gedaalde melkproductie daalt bij beide ondernemingen de liquiditeitsmarge en verslechtert de exploitatie. Bij een (kleine) krimp blijven ook de meeste kosten, zoals teeltkosten, op het oude niveau, waardoor er door de minder geproduceerde en geleverde liters een direct negatief effect ontstaat in de exploitatie. Er ontstaat bij beide ondernemingen alleen een direct voordeel in de dalende voerkosten, maar dit weegt niet op tegen de afgenomen melkproductie.”

Bedrijfsopzet bepaalt effect

Als variant heeft Alfa uitgerekend of tien koeien meer verschil maken. Onderaan de streep is het effect echter verwaarloosbaar, stelt Janse die concludeert dat met beperkt extensiveren of juist intensiveren niet direct het beoogde resultaat gehaald wordt. Hans de Bie: "Het is vooral de bedrijfsopzet van de ondernemer die heel erg bepalend is voor het effect van een verandering. Je kunt niet zeggen: extensiveren of intensiveren is beter." Wel tekent Alfa's marktmanager Food & Agri daarbij aan dat de begrotingen zijn opgesteld conform de basis prognoseprijs, die ruim lager ligt dan de actuele melkprijs. “Met de huidige hoge kostprijzen krijgen we geen begroting meer doorgerekend. Daarom hebben we al bij de WUR aangekaart of de actuele prognoseprijs nog wel de juiste afgeleide is van de huidige zuivelmarkt.”

Optimaal: 20 tot 25 duizend kilo melk per hectare

Het tweede artikel van Cijfers die Spreken sluit erbij aan. Daarin vergelijkt bedrijfskundige Femke van den Broek van Alfa de kosten en opbrengsten van extensieve en intensieve melkveebedrijven. Hans de Bie: "Het blijkt dat bedrijven tussen de 20 en 25 duizend kilo melk per hectare de beste liquiditeitsmarge realiseren. Ergens ligt daar dus een optimum qua intensiteit per hectare, doorvertaald naar de liquiditeitsmarge. De meest intensieve bedrijven laten wel een lagere marge per liter zien, maar omdat het grote melkveebedrijven zijn, realiseren die in absolute getallen een hoge marge.”