Aandelentransactie versus activa/passiva-transactie

3 juli 2024 | Door:  Myrthe de Kleine

Bij bedrijfsovernames bestaan er twee gebruikelijke manieren waarop transacties kunnen plaatsvinden. Namelijk: een aandelentransactie of een activa/passiva-transactie. Beide transacties hebben verschillende juridische en fiscale implicaties. Dit artikel zal een overzicht geven van de verschillen tussen deze twee transacties, evenals de voor- en/of nadelen van de transacties.

De aandelentransactie

Bij een aandelentransactie worden de aandelen overgedragen via een notariële levering. Daarmee gaat het gehele bedrijf als één geheel over op de koper. De BV – met al zijn bezittingen en schulden, rechten en plichten, activiteiten, contracten, vergunningen en licenties – blijft zoals het is. Het enige wat veranderd is het eigendom, doordat de aandelen door een nieuwe aandeelhouder worden gehouden. Kortom, je koopt alles, inclusief het verleden van het bedrijf en de “lijken in de kast”. Dit is dan meteen ook een risico van deze transactie. In de BV kunnen namelijk onbekende risico’s aanwezig zijn, denk bijvoorbeeld aan de aanwezigheid lopende claims vanuit het verleden. Om dit risico te verkleinen kan je als koper een due dilligence onderzoek (boekenonderzoek) laten uitvoeren.

Voordelen van een aandelentransactie:

1. Minder administratieve rompslomp
   Een aandelentransactie vereist veelal minder administratieve rompslomp en tijdsbesteding dan een activa/passiva-transactie. Dit heeft te maken met het feit dat het juridische eigendom van het bedrijf in één keer wordt overgedragen.
    
2. Fiscaal voordeel
   Als verkoper kan je mogelijk aanspraak maken op de deelnemingsvrijstelling waardoor je geen vennootschapsbelasting hoeft te voldoen over de verkoopwinst bij de transactie.
    
3. Continuïteit
   Aangezien de onderneming als een afzonderlijke entiteit blijft bestaan, blijven lopende contracten, vergunningen en relaties met klanten en leveranciers in beginsel onaangetast.

Nadelen van een aandelentransactie:

1. Aansprakelijkheid
   Als koper neem je alle historische en toekomstige aansprakelijkheden van de onderneming over. Dus inclusief alle eventuele “lijken in de kast”. Echter, dit nadeel kan beperkt worden in een due-diligence onderzoek (boekenonderzoek).
    
2. Geen selectiviteit
   Als koper kan je bij een aandelentransactie niet selectief kiezen welke activa/passiva overgenomen wordt. Het is een alles-of-niets benadering.
    
3. Kans op weerstand
   Als de onderneming die je wenst over te nemen meerdere aandeelhouders kent, kan het moeilijk zijn om iedereen ervan te overtuigen dat zij hun aandelen overdragen.

De activa/passiva-transactie

Bij een activa/passiva-transactie draag je – meestal een deel van – de activa (bezittingen) en passiva (schulden) van de verkopende onderneming over naar de kopende onderneming. Een notariële levering is hierbij in beginsel niet vereist. In dergelijke transacties worden bijvoorbeeld de machines, voorraden, inventaris, klanten, websites, intellectueel eigendom, personeel en leasecontracten overgenomen. Banksaldi, debiteuren, crediteuren en bankschulden blijven doorgaans bij de verkoper.

Voordelen activa/passiva-transactie:

1. Selectiviteit
   Als koper kun je specifieke activa/passiva kiezen die je wilt overnemen. Hiermee kun je als koper risico’s beheersen.
    
2. Fiscale afschrijving
   Als koper kun je bepaalde activa afschrijven waardoor je fiscaal voordeel behaalt.
    
3. Aansprakelijkheidsbeperking
   Als koper ben je niet verplicht om bepaalde historische aansprakelijkheden van de onderneming over te nemen, tenzij anders is overeengekomen.

Nadelen activa/passiva-transactie:

1. Complexiteit
   Een activa/passiva-transactie vereist doorgaans meer gedetailleerde onderhandelingen en overeenkomsten om alle over te dragen activa/passiva te definiëren.
    
2. Overdracht contracten
   Er bestaat een kans dat bij de overdracht van activa, bestaande contracten met bijvoorbeeld leveranciers of vergunningen opnieuw moeten worden onderhandeld/aangevraagd.
    
3. Toestemming
   Het kan voorkomen dat voor de overdracht van bepaalde activa goedkeuring nodig is van derden, waardoor je als koper en verkoper van derden afhankelijk bent.

Welke transactie is het meest geschikt?

Aan beide soorten transacties zitten zowel voor de koper als verkoper voor- en nadelen. Weten welke transactie het beste bij jouw situatie past? Of heb je hulp nodig bij een due-dilligence onderzoek of het opstellen van een geheimhoudingsovereenkomst, intentieovereenkomst of koopovereenkomst? Laat je dan tijdig adviseren door het juridisch team van Alfa Consultants en neem vroegtijdig contact op met Lotte Beelen, Mohamed Loukili, Danielle Bunnik, Stefan Meuleman of Myrthe de Kleine.