Huwelijkse voorwaarden, een dure aangelegenheid (deel 1)

22 januari 2024 | Door:  Nico Verhagen

Veel mensen en vooral ondernemers maken huwelijkse voorwaarden. Heb je huwelijkse voorwaarden, dan zul je deze ook moeten bijhouden. Bijhouden betekent dat je jaarlijks een staat van het vermogen opstelt of laat opstellen, en de jaarlijkse inkomsten en uitgaven van jezelf en je partner, zodat je weet wat van ieder is. Het laten opstellen van deze jaarlijkse verrekening is echter ook ieder jaar weer een kostbare aangelegenheid. Dit brengt ondernemers er vaak toe om de jaarlijkse berekening niet op te laten stellen. Dat dit ook een dure aangelegenheid kan worden bewijst het volgende praktijkvoorbeeld.

Uit de praktijk

Een echtpaar heeft huwelijkse voorwaarden gemaakt. De onderlinge rolverdeling is, dat de man het geld verdient en de vrouw het uitgeeft. Daarbij houden ze elkaar in balans en daarmee houdt het huwelijk stand. De huwelijkse voorwaarden zijn al jaren niet bijgehouden, wanneer de man contact met mij opneemt. Hij kondigt aan dat de scheiding aanstaande is en vraagt mij wat de gevolgen voor hem zijn.

Die gevolgen lijken mee te vallen geef ik aan, want zolang de vrouw in staat is geweest om uit te geven wat de man verdiend heeft, zal de verrekening van overgespaard inkomen wel mee vallen en zou het best zo kunnen zijn dat hij een vordering op zijn vrouw heeft in plaats van andersom. De vrouw ziet dit echter anders en dat is het begin van een rechtszaak die partijen duizenden euro’s is gaan kosten. Wanneer de huwelijkse voorwaarden waren bijgehouden, zouden de onderlinge financiële verhoudingen naar beide partijen duidelijker zijn geweest en hadden zij een basis gehad om tot overeenstemming te komen. Daarmee hadden zij zich mogelijk leed en daarbovenop de nodige advocaat- en accountantskosten kunnen besparen.   

Wanneer eindigt het huwelijk?

Dit laat zich lastig voorspellen. Is het niet bijhouden van de huwelijkse voorwaarden een probleem?  Nee, zolang het huwelijk voortduurt en geen van beiden failliet gaat, geeft het geen probleem. Echter, veel huwelijken eindigen door echtscheiding en de andere huwelijken eindigen bij het overlijden van één van de partners. En dat laatste is in veel gevallen een belangrijk aandachtspunt voor het bijhouden van huwelijkse voorwaarden. Wanneer na het overlijden de nalatenschap van de overledene verdeeld moet worden en er aangifte erfbelasting gedaan moet worden, zal men een overzicht moeten hebben van de bezittingen en schulden die van de overledene zijn. Wanneer de huwelijkse voorwaarden niet zijn bijgehouden, wordt dat een lastige en mogelijk ook dure exercitie.

Daarnaast kun je denken aan een faillissement van één van de partners. Wanneer de huwelijkse voorwaarden niet zijn bijgehouden, kan dat tot een vervelende aansprakelijkheid voor de niet ondernemende partner leiden, omdat je naar de curator niet kunt aangeven wat van wie is. Je zult dan alsnog een recapitulatie over de afgelopen huwelijkse periode willen maken om dat te voorkomen. Daar heb je in de situatie van faillissement dan vaak geen geld meer voor, zodat de aansprakelijkheid onontkoombaar wordt.

Hoe moet het dan wel?

Er zijn meerdere mogelijkheden. De meest eenvoudige opzet is om de huishoudelijke administratie zo in te richten, dat steeds duidelijk is wat van ieder van beide is.  Aandelen van een BV staan altijd op naam. Vastgoed staat altijd op naam. Bankrekeningen en spaarrekeningen evenals effectenrekeningen en effectenportefeuilles zijn altijd op naam. Schulden staan ook altijd op naam. Wanneer je het gezamenlijk vermogen beperkt tot één en/of rekening en vooruit ook nog een gezamenlijke spaarrekening, dan is altijd duidelijk wat van wie is. De rest staat duidelijk op naam. Vervolgens goed overleggen hoeveel je ieder maandelijks naar de gezamenlijke rekening over maakt en zorgen dat dit aansluit met de bepalingen in de huwelijkse voorwaarden en klaar is Kees, toch? Bijna.

Waar zit het probleem dan nog?

Het probleem zit vaak in het periodiek verrekenbeding, dat in de huwelijkse voorwaarden is opgenomen en in de afwezigheid van een finaal verrekenbeding. Het opstellen van huwelijkse voorwaarden is maatwerk. Heb je de huwelijkse voorwaarden alleen om te voorkomen dat je bedrijfsrisico’s ook door je partner worden gedragen, dan maak je andere huwelijkse voorwaarden dan wanneer je beoogd om veilig te stellen dat bij een echtscheiding het vermogen van jezelf moet blijven en je partner met zo weinig mogelijk vermogen je huis uit moet. Daarover volgt later een aanvullend artikel. “De ene huwelijkse voorwaarden zijn de andere niet” Daarin zal ik ook aangeven,dat na de op 1 januari 2018 inwerking getreden “Wet beperkte gemeenschap van goederen” het bijhouden en vastleggen van de omvang van het vermogen van de (beperkte) gemeenschap en daarnaast ieders eigen privévermogen, onverminderd van belang is gebleven. Je zou zelfs kunnen stellen dat het opmaken van huwelijkse voorwaarden na deze datum belangrijker dan ooit is geworden, omdat dit tot een behoorlijke vereenvoudiging van je huwelijksgoederen regime kan leiden en daarmee tot een jaarlijkse beperking van de kosten van de uitwerking ervan.

Heb je u nu al vragen of wil je geadviseerd worden? Neem dan contact op met de jurist van je vestiging of met je klantbeheerder. Lees je dit en ben je geen klant van Alfa, dan mag je mij of een collega bellen.