“Ik ben toch anders tegen duurzaamheid aan gaan kijken”

1 juni 2022

Nee, een doorsnee-melkveehouder is hij niet. Voor zijn boerenbestaan werkte Tom Lugtenberg vijf jaar als agrarisch adviseur bij de Rabobank. (Lachend: “Daar waren accountants niet mijn beste vrienden.”) Hij is een van de weinige boeren die ooit bezoek hebben gehad van koning Willem-Alexander en koningin Maxima. En hij is initiatiefnemer van een eigen zuivelmerk dat nog in de opstartfase verkeert, maar een volwaardige tweede tak moet worden: Zuivel van SalLand.

Half tien ‘s morgens is een rustpunt in de werkdag van Tom (46) in Olst. “Even koffie drinken.” Dan heeft hij er al een paar uurtjes op de boerderij op zitten. “Je bent als boer van ’s morgens vijf tot ’s avonds zeven bezig.” Dat doet hij samen met vrouw Ellis en vier dochters als zevende generatie op De Riet, een pracht van een authentieke IJsselhoeve. Sinds 1999 loopt hij rond op het boerenbedrijf, toen hij al in maatschap ging met zijn ouders. Een jaar later gaat het echtpaar er wonen, in 2010 nemen Tom en Ellis het bedrijf over van zijn ouders.

Duurzaam ondernemen

Van zestig koeien groeide het bedrijf naar 150 koeien en vijftig stuks jongvee, de 32 hectare grond werd 68 hectare in eigendom, 78 hectare cultuurgrond en 25 hectare natuurgrond. Daar is hij op een duurzame manier aan het ondernemen. “Dat deden mij vader en opa eigenlijk al. Maar dan in de zin van: zuinig met de gebouwen omgaan, dan gaan die langer mee. Mijn vrouw Ellis komt niet van de boerderij en stelde heel andere vragen: waarom doe je dit, waarom doe je dat? Ja, waarom spuit je met chemische middelen? In eerste instantie denk je: alle aanpassingen die je moet doen kosten productie. Maar ik ben toch anders tegen duurzaamheid gaan aankijken.”

Niet zonder resultaat: Tom kan tevreden zijn over het rendement. Het toeval wil dat ook het soort vee goed in een duurzame bedrijfsvoering past: MRIJ-koeien. “Een koe die weinig medicatie vraagt en weinig krachtvoer nodig heeft”, zegt Tom. “En het is ook het ras met de grootste melkgift per levensjaar. Je hoort weleens boeren zeggen dat hun koeien zoveel melk geven. Maar dat doen ze dan maar een paar jaar, terwijl je wel met de investering van twee jaar opfokken zit.”

Zelf zuivelen

Zorgen voor de toekomst heeft Tom niet echt. “We hebben het qua gebouwen goed voor elkaar. We zijn een extensief bedrijf, we weiden maximaal. Qua uitstoot zitten we goed. We doen ons best, méér kunnen we niet doen. Als dit niet goed genoeg meer is, dan gaan er eerst nog velen voor ons.” Inmiddels dient een neventak zich aan: zelf zuivel produceren. Het idee voor ‘Zuivel van SalLand’ is een beetje uit nood geboren, zegt Tom. “We voldoen aan alle voorwaarden voor On the way to Planet Proof, alleen niet rekenkundig. De KringloopWijzer houdt geen rekening met ons type koe.”

Afzet zoeken

Samen met Ellis en horeca-ondernemer Leon Ripperda – vaste afnemer van het vlees van de Lugtenbergs - pakt hij het professioneel aan. Er komt een forse zuivelfabriek, berekend op toekomstige groei. Tom: “Ja, een flinke investering van een paar ton. Maar geld maakt niet gelukkig. We gaan nu afzet zoeken. Een concurrent voor de zelfzuivelende boeren willen we niet worden. We mikken op de markt voor horeca, scholen, ziekenhuizen en verpleeghuizen en wat lokale detailhandel.” Doel is om na een eerste jaar van 80.000 liter zuivel op te schalen naar 200.000 liter over drie jaar, variërend van boerderijmelk en roodfruityoghurt tot chocolademelk en cappuccinomelk.

Alfa als sparringpartner

Met zijn achtergrond als agrarisch adviseur bij de Rabobank zijn cijfers Tom niet vreemd. “Ik kan heel veel zelf doen, maar een accountant heb ik wel nodig.” Alfa is die accountant, nadat hij jarenlang klant was bij een andere organisatie. “Daar had ik weleens het idee dat ik als een klein kind werd behandeld. Ik zocht een accountant die meer bij ons past. Ook qua persoon. Als ik het idee heb dat ik niet echt een klik heb met iemand, zal ik het eerlijk zeggen. Met relatiebeheerder Bauke Nieuwenhuis heb ik die klik. Hij komt zo nu en dan. Cijfers vind ik niet heel boeiend. Van Bauke verwacht ik dat hij mij vooral fiscaal advies geeft en mij laat nadenken over wat ik goed doe en niet goed. Alfa is die sparringpartner.”

En dat bezoek van koning en koningin, vorig jaar 14 september? “Die kwamen zich oriënteren over een duurzame manier van boeren. Ik dacht dat het ging om de Commissaris van de Koningin. Uiteindelijk kwam er een hele hofhouding langs. Ze waren geïnteresseerd, stelden goeie vragen. Wel heel bijzonder dat ze uitgerekend jou uitkiezen.”