Help, ik heb een FOR! En wat is het eigenlijk?

17 juni 2020 | Door:  Martin van den Brink

In mijn dertigjarige ervaring als klantbeheerder voor ondernemers bestaat de FOR al, oftewel de Fiscale Oudedags Reserve. Bijna iedere ondernemer voor de Inkomstenbelasting heeft een FOR. Maar waarom eigenlijk? Wat doe je ermee? En wat zijn de gevolgen daarvan?

De FOR is gewoon een aftrekpost waarvan je elk jaar kan besluiten om deze wel of niet te gebruiken. De hoogte van de winst van je bedrijf bepaalt de hoogte van de FOR-dotatie. In 2020 is de FOR-dotatie 9,44% van je winst met een maximum van € 9.218. Alleen ondernemers die nog niet de AOW-leeftijd hebben bereikt, een ondernemingsvermogen hebben dat hoger is dan de reeds opgebouwde FOR-stand en die minimaal 1225 uur per jaar werken in de onderneming kunnen doteren aan de FOR. Let op: Deze aftrekpost levert in de toekomst een belastingclaim op. Simpel gezegd: nu belasting besparen en in de toekomst belasting betalen. Maar waarom?

Misverstand 1: de FOR is een spaarpot

De FOR is geen reserve, je hoeft ook geen geld te reserveren voor de FOR die je hebt gevormd. Je bent geheel vrij om het belastingvoordeel naar eigen inzicht te besteden. Bijvoorbeeld om te sparen in je eigen bedrijf, om er investeringen mee te doen, om schulden af te lossen of om lijfrentepremie te betalen. De meeste ondernemers doen echter niets bewust met het bespaarde geld aan belasting.

Misverstand 2: je bouwt pensioen op

Met de FOR bouw je geen pensioen op. Het enige dat je opbouwt is een belastingschuld die je moet betalen als je stopt met je onderneming. De term fiscale oudedagsreserve is wat mij betreft daarom ook verkeerd gekozen. De bedoeling van de wetgever was dat ondernemers het jaarlijks belastingvoordeel zouden besteden aan de opbouw van hun eigen pensioen. Dat kan door het bespaarde bedrag aan belastingen te storten als lijfrentepremie of schulden af te lossen. Dit is echter niet verplicht gesteld door de wetgever en daarom komt dit in de praktijk erg weinig voor.

Waarom wel doteren aan de FOR?

Het grote voordeel van een FOR is meestal dat je nu een hoger belastingbedrag bespaart dan dat je op termijn moet terugbetalen. Dat komt onder andere omdat het afrekenmoment vaak bij pensionering is. Het belastingtarief is dan meestal lager. Daarnaast kan je nu als ondernemer de belastingbesparing vaak goed inzetten door slimme keuzes te maken, bijvoorbeeld om te investeren of om schulden af te lossen. En de factor tijd doet ook wat. Een belastingbesparing in 2020 van € 4.000 is bij een gemiddeld rendement van 2,5% in 2040 € 6.554. De belastingclaim in 2040 zal misschien maar
€ 2.500 zijn en zo hou je per saldo flink wat geld over.

Effect op toeslagen

Heb je recht op allerlei toeslagen, zoals zorgtoeslag, kindgebonden budget, kinderopvangtoeslag en/of huurtoeslag? Dan vallen ook deze toeslagen hoger uit door te doteren aan de FOR. Ik merk daarom in de praktijk dat vooral bij lage inkomens een FOR-dotatie procentueel een hoog belastingvoordeel oplevert.

Let op je belastingschuld!

Het grote probleem bij de FOR is dat ondernemers niet weten dat ze een FOR hebben. Het is ook niet altijd makkelijk om dit te ontdekken. Wisseling van adviseurs in je jaren als ondernemer kan soms ook de oorzaak zijn dat de FOR-stand niet goed wordt overgenomen in de belastingaangifte. Vooral als het moment van staken van je onderneming dichterbij komt, is het belangrijk om goed in beeld te krijgen wat je opgebouwde FOR is en dus wat je belastingschuld is. Ik kom ondernemers tegen die meer dan € 100.000 aan FOR hebben opgebouwd. Dat betekent dus een belastingschuld van tienduizenden euro’s. Handig als je dat vooraf weet. Je Alfa-adviseur kan jouw FOR-stand in beeld brengen en bij de Belastingdienst navraag doen of deze FOR-stand klopt. Zo weet je in ieder geval  zeker welke belastingclaim je ongeveer kan verwachten bij het staken van je onderneming.

FOR en Corona

In deze coronacrisis zullen ongetwijfeld vele ondernemers hun onderneming noodgedwongen moeten stoppen. Dat betekent het einde van je ondernemerschap en een afrekenmoment voor de FOR. Hierdoor is het mogelijk dat je ondanks een verliesjaar toch een fiscale winst behaalt door de verplichte vrijval van de FOR. Goed om je hier bewust van te zijn en misschien een reden om nog wel ondernemer te blijven naast een eventuele baan of uitkering. Het stakingsmoment kan hierdoor mogelijk uitgesteld worden en dat is vaak ook de reden dat oude ondernemers hun activiteiten minimaliseren maar nog wel ondernemer blijven.

Tussentijds FOR afbouwen, vrijwillig of verplicht

Het is mogelijk om tijdens je ondernemerschap de FOR af te bouwen. Dit kan door lijfrentepremies te storten bij een verzekeraar of bank en deze lijfrentepremie af te boeken van je FOR-stand. Zo verlaag je de belastingclaim bij de staking van je onderneming en bouw je daadwerkelijk pensioen op. Je Alfa-adviseur vertelt je graag hier meer over. Verplicht tussentijds FOR afbouwen moet als je ondernemingsvermogen lager is dan de FOR-stand en je de AOW-leeftijd heb bereikt of 2 jaar achter elkaar niet meer voldoet aan het urencriterium.

Conclusie en aanbevelingen

• FOR doteren kan grote belastingvoordelen opleveren, juist bij de lagere inkomens door de werking van toeslagen en heffingskortingen.
• Wees ervan bewust dat een FOR-stand een belastingschuld op termijn is.
• Elk jaar kan je kiezen om wel of niet te doteren aan de FOR.
• Tussentijds FOR afbouwen kan door lijfrentepremie te storten en is soms verplicht
• Ga na hoe hoog jouw FOR-stand op dit moment is. Vraag je Alfa-adviseur hiernaar.
• Vraag naar het belastingvoordeel van de FOR-dotatie bij je Alfa-adviseur en doe daar slimme dingen mee, bijvoorbeeld aflossen van schulden of investeren in je bedrijf.
• Voor meer achtergronden over de FOR, kijk op de site van de belastingdienst: https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/zakelijk/winst/inkomstenbelasting/inkomstenbelasting_voor_ondernemers/fiscale_reserves/oudedagsreserve