Een familiestatuut: ideale fundering voor je familiebedrijf

21 juni 2017 | Door:  Lyndia van der Bij

In Nederland zijn er 200.000 familiebedrijven. Die ondernemingen zijn met elkaar goed voor minimaal 40 procent van de werkgelegenheid en het bruto nationaal product. Een belangrijke pijler van de economie dus. Maar ook voor familiebedrijven geldt dat hun voortbestaan niet voor altijd is gegarandeerd. Een familiestatuut kan duidelijkheid en inzicht geven.

Familiebedrijven zijn de rots in de branding van de nationale economie. In de crisisjaren waren het vooral die ondernemingen die zich staande wisten te houden. Onderzoekers weten waarom dat zo is. In bedrijven waar de familie het voor het zeggen heeft, is er meer aandacht voor de lange termijn en niet voor de winst van vandaag. Ook is de betrokkenheid van de leidinggevenden hoger. Maar om een familiebedrijf succesvol te houden, moet er een optimaal evenwicht zijn tussen de belangen van familie, eigenaar en onderneming.

Die eigenaar moet wel het idee hebben dat hij betrokken is, zonder dat het familiekapitaal erdoorheen wordt gejaagd. En die directeur wil graag de ruimte om te kunnen ondernemen zonder dat de familie hen op de vingers kijkt. In die zoektocht kan een familiestatuut een oplossing zijn.

Goed gezelschap

Met zo’n statuut ben je in goed gezelschap. In internationaal opzicht heeft de familie Mitsubishi in Japan er één, in Nederland is de familie Van Eerd (Jumbo Supermarkten) een bekend voorbeeld.
Dat statuut voorkomt dat uiteenlopende privébelangen niet aan de haal gaan met het bedrijfsbelang. Het statuut waarborgt dat vooraf goed wordt nagedacht over mogelijke knelpunten, waardoor de betrokkenen bij discussies of meningsverschillen kunnen terugvallen op duidelijke afspraken. Het statuut biedt dan een bruikbaar handvat om de discussie met elkaar aan te gaan.

Wat staat er in een familiestatuut?

Globaal geeft elk familiestatuut antwoord op de volgende vragen:
- Hoe gaan we in de familie om met het bedrijf, met elkaar en met het familiekapitaal?
- Wat zijn de doelen die we als familie nastreven?
- Hoe zijn de structuur en leiding van de onderneming georganiseerd?
- Wie heeft de zeggenschap?
- Hoe belonen we familieleden die in het bedrijf werken?
- Wat is het vermogens- en dividendbeleid?
- Hoe gaan we om met volgende generaties en ‘aangetrouwde’ familie?

Het is belangrijk alle mogelijke scenario’s vast te leggen. Ook voor minder voor de hand liggende vragen kan het statuut dan een handvat bieden. Bijvoorbeeld: wat als een van de familieleden zijn aandelen wil verkopen?

Van A4 tot flink rapport

Binnen zo’n statuut bestaan wel weer grote verschillen. De ene keer gaat het om een beschrijving van de familiewaarden en past het hele verhaal op één A4’tje. In het andere geval is het een flink rapport, met alle spelregels voor familieleden met bedrijfsbelangen – waarmee het een gedetailleerde en vooral praktische handleiding is voor de (meewerkende) familieleden.

Proces ernaartoe belangrijk

Niet alleen het uiteindelijke rapport is van belang. Wat Alfa in de praktijk merkt, is dat vooral het proces ernaartoe waardevol is. Familieleden vinden - en nemen - de tijd om diepgaand met elkaar van gedachten te wisselen. Er komen problemen op tafel, problemen die in de hectiek van elke dag meestal onbesproken blijven. Deelnemers aan het gesprek krijgen ook meer zicht op de richting waarin hun bedrijf zich zou moeten ontwikkelen.

Inzicht in juridische en fiscale structuur

Er is nóg een reden waarom het opstellen van een familiestatuut interessant is. Door de diepgaande gesprekken ontstaat er meer zicht op de ideale juridische en fiscale structuur van de onderneming. Daarbij is het natuurlijk een voordeel dat je met Alfa aan tafel zit; ook die gespecialiseerde expertise is onder hetzelfde dak te vinden.

Vraag het Alfa!

Het is vooral dat proces richting statuut dat bijdraagt aan meer commitment en betrokkenheid van de familieleden. Zeker als er iemand het proces goed faciliteert: de specialisten van Alfa. We zijn goed bekend met het traject tot het uiteindelijke statuut. We hebben als accountantsorganisatie ook veel familiebedrijven als klant. Daardoor weten we wat er kan spelen. En: we houden het graag praktisch, net als het gemiddelde familiebedrijf. Heb je ook een familiebedrijf en wil je de toekomst optimaal borgen? Neem vrijblijvend contact op.