Aanpassing bedrijfsopvolgingsregeling voor het mkb?
6 januari 2023 | Door: Dick Leeuw
Eind mei 2022 verscheen het evaluatierapport van het CPB over de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR). Op 9 december 2022 is door het kabinet een reactie gegeven op de uitkomsten van het CPB-onderzoek. Het uitgangspunt blijft dat de schenk- en erfbelasting bedrijfsopvolgingen niet mogen frustreren. Toch komen er naar verwachting wel aanpassingen.
Huidige regeling
De bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) is ooit ontstaan voor bedrijfsopvolgingen in de landbouw. De regeling bestaat tegenwoordig uit 3 onderdelen (bedragen 2023):
- Een waarderingsfaciliteit: een 100 procent vrijstelling voor het verschil tussen de liquidatiewaarde -/- goingconcernwaarde.
- Een 100 procent vrijstelling: voor de waarde van de onderneming tot 1.205.871 euro.
- Een 83 procent vrijstelling: voor het deel van de waarde van de onderneming boven 1.205.871 euro.
Waarderingsfaciliteit BOR
Het aandeel bedrijfsoverdrachten en het totale belastingvoordeel van de BOR voor ib-ondernemers is sterk geconcentreerd in de landbouw. Vooral de ‘waarderingsfaciliteit’ van de bedrijfsopvolgingsregeling is belangrijk voor de landbouwsector. In het MKB is, anders dan in de landbouw, de goingconcernwaarde (GCW) meestal hoger dan de liquidatiewaarde (LW). De GCW en de liquidatiewaarde dienen veelal te worden onderbouwd met een waarderingsrapport. De liquidatiewaarde is de waarde van de losse bezittingen bij afzonderlijke verkoop na aftrek van schulden.
De waarderingsfaciliteit in de BOR sluit volgens het CPB aan bij het doel van continuïteit. Het CPB lijkt in de evaluatie te bevestigen dat deze waarderingsfaciliteit belangrijk is en niet kan worden afgeschaft zonder het doel van de BOR in gevaar te brengen. Het kabinet heeft oog voor de knelpunten die ondernemers ervaren in de BOR en geeft aan dat de vrijstelling goingconcern is ingevoerd om liquiditeitsproblemen bij bedrijfsopvolging als gevolg van te betalen schenk- of erfbelasting te voorkomen.
100 procent en 83 procent vrijstelling BOR
Voor het MKB spelen met name de andere vrijstellingen (100% en 83% vrijstelling) een belangrijke rol. De kosten van deze vrijstellingen zijn volgens het CPB onnodig hoog. In de loop van de jaren is de regeling steeds ruimer geworden. Volgens het CPB is de regeling nu zo ruim dat er onnodig vrijstellingen van schenk- en erfbelasting worden verleend. Ook als er voldoende privémiddelen beschikbaar zijn om schenk- erfbelasting te betalen geldt de vrijstelling. Als dat geld er niet is, is een betalingsregeling schenk- erfbelasting voldoende zijn voor de bedrijfscontinuïteit. Het kabinet worstelt in de evaluatie ook met dit onderwerp. Het kabinet erkent dat een acuut liquiditeitsprobleem ook kan worden voorkomen met een ruime betalingsregeling bij onvoldoende vrije middelen.
Gevolgen voor bedrijfsopvolgingsregelingen?
Op de eerste plaats wil het kabinet opmerkelijke belastingconstructies aanpakken. In dit kader kan bijvoorbeeld de aanpak van baby-bv’s worden genoemd, waarbij toekomstige schenk- of erfbelasting wordt voorkomen of verminderd.
Daarnaast wil het kabinet schijnconstructies en oneigenlijk gebruik van de bedrijfsopvolgingsregelingen aanpakken. Een van de voornemens is dat aan een ander verhuurde onroerende zaken in alle gevallen voor deze worden aangemerkt als beleggingsvermogen. Onroerende zaken die worden gebruikt voor de eigen bedrijfsuitoefening blijven tot het ondernemingsvermogen behoren. De benodigde wetsaanpassing zal deel uitmaken van het Belastingplan 2024.
Planning van het vervolg
Het kabinet kiest er niet voor de BOR af te schaffen, maar wel waar nodig aan te passen. Er wordt nu onderzocht hoe de regeling doeltreffender en doelmatiger kan worden gemaakt. In het voorjaar weet het kabinet welke aanpassingen wenselijk zijn. De uitkomsten zullen worden besproken met verschillende betrokken partijen, zoals bijvoorbeeld VNO-NCW, MBK-Nederland en Familiebedrijven Nederland. De streefdatum voor de wijzigingen is het Belastingplan 2024 (per 1 januari 2024).
Hoe de regeling er in de toekomst eruit gaat zien weten we niet. Met in het achterhoofd de voorgenomen aanpassingen (versoberingen), is het verstandig een eventuele geplande bedrijfsovername te vervroegen naar 2023. Laat je daarbij wel goed adviseren. Haastige spoed is over het algemeen zelden goed.
Neem voor vragen of nader advies, contact op met een van onze adviseurs.
