Einde van de vrijgestelde beleggingsinstelling en het open familiefonds

20 september 2023 | Door:  Dick Leeuw

Het vbi-regime zal op 1 januari 2025 eindigen voor niet-beoogde gebruikers, zoals vermogende personen en families. Dit betekent dat ongeveer 1.300 vrijgestelde beleggingsinstellingen hun vbi-status zullen verliezen, terwijl slechts een klein aantal vbi’s deze status zal behouden. Tegelijkertijd wordt de vennootschapsbelastingplicht van open fondsen voor gemene rekening (ofgr) sterk beperkt, waardoor het ofgr in de familie in principe niet meer mogelijk zal zijn. In dit artikel willen we de gevolgen van deze veranderingen bespreken en kijken of er stappen moeten worden ondernomen.

Gevolgen van de wetswijziging

Het vbi-regime zal worden beëindigd door de voorwaarden van ofgr's te wijzigen en het vbi-regime af te schaffen. Dit houdt in dat familiefondsen die zijn opgezet als ofgr's niet langer zelfstandig belastingplichtig kunnen zijn voor de vennootschapsbelasting, ongeacht of ze de vbi-status hebben. Als er sprake is van een ofgr, wordt fiscaal gedaan alsof het fonds ophoudt te bestaan per 1 januari 2025. Dit betekent dat er vennootschapsbelasting moet worden betaald over de stille reserves in het fonds, evenals een afrekening in box 2 over de waarde van participaties. Deze afrekening geldt voor alle open familiefondsen voor gemene rekening, dus niet alleen voor degenen met de vbi-status. Juridisch gezien zal het ofgr echter blijven bestaan. Nv's die hun vbi-status verliezen, zullen vanaf 1 januari 2025 weer belastingplichtig worden voor de vennootschapsbelasting. Het wegvallen van het vbi-regime betekent ook dat er geen beleggingsrestricties meer zullen gelden voor deze nv's.

Overgangsrecht

Om de eindafrekening voor ofgr's te voorkomen, is er overgangsrecht beschikbaar. Dit omvat faciliteiten voor het doorschuiven van aanwezige stille en fiscale reserves, aandelenfusies voor bepaalde deelgerechtigden en een betalingsregeling voor gespreide betaling gedurende 10 jaar. Het type overgangsregeling dat van toepassing is, hangt af van de manier waarop je deelneemt aan het ofgr. Zelfs ofgr's zonder vbi-status kunnen gebruikmaken van deze overgangsregeling.

Wat kun je nu al doen?

Indien je een NV hebt die gebruikmaakt van het vbi-regime, kun je overwegen om dit regime zelf met ingang van 1 januari 2023 of 1 januari 2024 te beëindigen voordat het automatisch eindigt op 1 januari 2025. Zo kan een vbi eenvoudig tot in december van een betreffend jaar haar status met terugwerkende kracht naar 1 januari laten vervallen en een eventueel in dat jaar geleden verlies als compensabel verlies in aanmerking nemen.

Een bijkomend voordeel van het opgeven van de vbi-status is dat aandeelhouders jaarlijks in box 2 geen inkomstenbelasting verschuldigd zijn over het fictieve rendement. Als de vbi-status met terugwerkende kracht wordt beëindigd, heeft dit wel gevolgen voor eventuele dividenduitkeringen in de tussenliggende periode. Als de vbi in deze periode dividend heeft uitgekeerd zonder dividendbelasting in te houden, moet er alsnog dividendbelasting worden afgedragen.

Afsluiting

Het vbi-regime zal vanaf 2025 niet meer van toepassing zijn en het ofgr binnen de familie is niet langer belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Zonder actie te ondernemen, loop je het risico te worden geconfronteerd met belastingheffing. Het is daarom van groot belang om tijdig vooruit te kijken. Afhankelijk van het vermogen in het ofgr of de nv, is het verstandig om te (laten) beoordelen of het vermogen fiscaal op de meest optimale manier wordt behandeld na de wetswijzigingen. Onze adviseurs staan klaar om je te helpen bij het maken van de juiste keuzes.