Bepaal je voerstrategie en stuur op voersaldo

5 oktober 2021 | Door:  Jelmer Sietzema

In deze tijd van het jaar is op melkveebedrijven de lopende rekening op het jaarlijkse dieptepunt beland. Het meeste landwerk is gedaan en het is vanaf nu tot aan maart de uitdaging om weer een buffer aan te leggen om de liquiditeitscyclus in 2022 opnieuw te kunnen doorstaan. Maar hoe ga je nu om met de hoge krachtvoerprijzen? En welke doelen stel je vast en wat geef je jouw  voeradviseur deze winter mee? Tijd om de rekenmachine er bij te pakken, want je onderbuikgevoel zet je mogelijk op het verkeerde been.

Op veel bedrijven wordt al gevoerd van de graskuil van 2021. De kuilanalyses zijn op diverse bedrijven slecht: een ruw eiwit onder 140 gram per kg drogestof is geen uitzondering en de daarmee samenhangende VEM schiet vaak ook ernstig tekort. De eerste ervaringen met drogestof-opname en melkproductie per koe vallen dan ook niet mee. Daar komt bij dat de voernota zo'n 25-30% hoger is dan een jaar terug. Een aantal ondernemers schiet door dit dure voer in een reflex van sturen op lagere voerkosten per kg melk. De onderbuik zegt namelijk: 'Wat ik niet uitgeef, hoef ik ook niet terug te verdienen'. Soms terecht, maar vaak niet! Door eenzijdig te sturen op voerkosten per kilo melk, verlies je mogelijk de focus op de totale omzet en blijkt straks in maart dat je onvoldoende voersaldo hebt behaald om al je uitgaven te kunnen betalen.

Variabele en vaste uitgaven

Elk bedrijf heeft een min of meer vaste structuur van uitgaven en inkomsten. In BAS MelkveePlus zijn de Uitgaven kapitaal en privé daar een voor de hand liggend voorbeeld van. Ook blijkt in de uitgaven proces een opvallend groot deel vast te liggen. Zaken als verzekeringen, onderhoud melkinstallatie, accountant en veekosten vallen onder variabele kosten, maar zijn vaak van jaar tot jaar min of meer stabiel. Op de kosten voor eigen teelt van ruwvoer is ook niet eenvoudig te sturen: wat groeit moet worden geoogst. Per hectare is de variatie van jaar tot jaar niet erg groot en deze vloeit voort uit strategische keuzes uit het verleden ten aanzien van loonwerk versus eigen mechanisatie en weidegang versus opstallen.

Focus op voersaldo

Goed bekeken zijn voerkosten en melkopbrengsten de énige variabelen waar je elke dag invloed op uit kunt oefenen. Door terug te rekenen welke vaste uitgaven je hebt over het jaar en de vaste inkomsten zoals betalingsrechten en beheersvergoedingen daar van af te trekken, kun je op bedrijfsniveau berekenen welk voersaldo je nodig hebt om rond te komen en je buffer weer aan te vullen. Dit geeft richting aan de meest optimale strategie voor de komende winter. Als voorbeeld een fictief bedrijf met een jaarproductie van 1 miljoen kilo melk.

De melkprijs is momenteel met ca. 39 cent prima en naar verwachting blijft dat het komende halfjaar ook zo. Vanuit de variabelen melkproductie, voerprijs en voerverbruik is de beste voerstrategie te bepalen.

Het voorbeeldbedrijf kan kiezen uit meerdere opties:

Bovenstaand bedrijf haalt het beste liquiditeitssaldo bij een strategie waarbij de productie wordt verhoogd. Let wel op dat deze strategie ook gevolgen heeft voor energiekosten (ca. 1 cent per kg melk), mestafzet en fosfaatrechten. Het optimum is voor ieder bedrijf verschillend en moet ook passen bij de capaciteit van de koeien, de ondernemer en de omstandigheden. Met bovenstaande rekenmethode heb je een goede basis om je doelstellingen voor de winterperiode vast te stellen.

Welke voerkosten?

In de praktijk wordt er vanuit verschillende definities gesproken over ‘voerkosten’. Verschillen ontstaan wanneer kosten voor mineralen, jongvee en soms ook zelfs natte bijproducten buiten deze berekening worden gelaten. En berekent jouw managementprogramma de kosten per geleverde kilo melk of per kilo meetmelk? Zorg als ondernemer dat je weet welke definitie en doelstelling je hanteert als je de voerkosten evalueert en bijstuurt. Dit gaat nog wel eens mis.

BAS MelkveePlus rapporteert achteraf wat de kosten voor aangekocht voer zijn geweest. Het is goed om dit periodiek als evaluatie-tool te gebruiken. Écht sturen op voersaldo doe je door minimaal wekelijks de werkelijk gevoerde kilo’s, de werkelijke voerprijzen en de werkelijk geleverde kilo’s melk in elkaar om te rekenen. Tip: vergeet ook niet om je weeginstallatie te calibreren!

Ten slotte

Het bepalen van de beste voerstrategie is geen eenvoudige opgave. Vele variabelen zijn van invloed en een koe is geen machine. Wat past het beste bij jouw situatie? De bedrijfskundigen van Alfa staan je graag bij om de beste route te bepalen. Met ruim 30 kantoren zijn we overal dichtbij.