Blijf als melkveehouder scherp sturen op je liquiditeit

29 juni 2020

Tot voor kort maakten we ons nog druk over de laatste tiende cent voerkosten of een verhoging van de dieselprijs van enkele centen per liter. Nu is het anders. Ons leven, en vooral de beleving van ons leven, wordt bepaald door de gevolgen van corona. In voorgaande jaren bleef er bij de meeste melkveehouders op het einde van het jaar weinig geld over. Dat er in 2020 op veel bedrijven liquiditeitstekorten gaan ontstaan, is inmiddels vrijwel zeker. De kritieke melkopbrengst (KMO) is een goede indicator om te toetsen welke melkprijs je minimaal nodig hebt om aan alle verplichtingen te kunnen voldoen. 

Over de laatste vier kwartalen heeft 50% van de melkveehouders een KMO van meer dan 36 ct per kg melk en 80% een KMO van 34 ct of meer. Als de melkprijs op jaarbasis onder de 34 ct zakt, ontstaan er dus bij veel melkveehouders liquiditeitsspanningen. Over de laatste vier kwartalen lag de melkprijs op een niveau van 38,1 ct, waardoor de meeste melkveehouders in maart 2020 een redelijk goede liquiditeitspositie hadden. Maar we weten ook dat de melkprijs vanaf maart 2020 onder druk is komen te staan – en inmiddels gedaald is naar een niveau van 32,5 ct in juni 2020. 

Maak gebruik van de uitgestoken hand 

Wat doen de banken? 

Gelukkig hebben de banken aan het begin van de coronacrisis gezamenlijk snel afspraken gemaakt om melkveehouders een aflossingsvrije – en soms zelfs rentevrije – periode van 6 maanden aan te bieden. De aanvraagprocedure en de uitwerking verschillen wel per bank. Als je nog geen gebruik hebt gemaakt van de faciliteit die de bank biedt, adviseren wij je om dit nogmaals te overwegen. Of sterker nog, om dit ook te doen. Een telefoongesprek met jouw accountmanager is doorgaans voldoende om het te regelen en de ‘aflosvakantie’ zal ook vanaf nu nog 6 maanden zijn. Als het lukt om later geld over te houden, kan het niet afgeloste bedrag zonder meerkosten als extra aflossing worden verwerkt. De gemiddelde melkveehouder loste in 2019 6,22 ct/kg melk af. Door een halfjaar niet af te lossen, dalen de uitgaven ruim 3ct/kg in 2020.

In onze BAS Melkvee Plus-rapporten vermelden we de KMO. Om de KMO tussen de verschillende jaren en met collega-melkveehouders goed te kunnen blijven vergelijken, hanteren wij de normale aflossingsverplichtingen in de berekening van de KMO. 

Wat doet de overheid? 

Normaal gesproken worden de betalingsrechten in december uitbetaald. De overheid bood tot 15 juni jl. de mogelijkheid om een verzoek in te dienen via RVO, om in juli al een voorschot van € 300 per betalingsrecht te ontvangen. Het gemiddelde melkveebedrijf beschikt over 66 hectare, dus het voorschot bedraagt dan bijna € 20.000. Ervan uitgaand dat alle hectares ook betalingsrechten hebben.

Wat doe je zelf? 

Veel melkveehouders letten al jaren goed op de kosten en uitgaven. Grote besparingen lijken niet meer mogelijk, maar wij zien in de cijfers van de laatste afgesloten vier kwartalen dat het verschil in kosten op procesniveau tussen het gemiddelde bedrijf en de top 25% ruim 3,5 ct is, oftewel bijna € 53.000 op bedrijfsniveau. Dit laat zien dat er op het gemiddelde bedrijf nog wel besparingen mogelijk zijn als het gaat om de dagelijkse proceskosten. In deze onzekere tijd is het belangrijk om het beschikbare geld alleen te gebruiken voor de ‘processen’ die in dit jaar noodzakelijk zijn voor een goede melkproductie. Verbeteringen aan bijvoorbeeld het kavelpad of het aanbrengen van dakisolatie kun je voorlopig beter uitstellen als er geen financiële buffer is.

Grote besparingen op voer- en veekosten zullen kortstondig wat financiële ruimte geven, maar de kans is groot dat je dit voordeel na verloop van tijd meer dan kwijt bent door een lagere melkproductie. Of door een dalende diergezondheid, met alle nare, vaak langdurige gevolgen van dien. Blijf vooral goed op het vee passen. 

De lopende rekening in 2020 

In onderstaande grafiek geeft de rode lijn het klassieke liquiditeitsverloop weer: de begin- en eindstand van de lopende rekening zijn nagenoeg gelijk. De liquiditeitsmarge was door de jaren heen gemiddeld zo goed als nul. De blauwe lijn geeft weer wat er met de stand van de rekening-courant gebeurt als de melkprijs in juni zou dalen van 35 cent naar 28 cent en tot het najaar zo laag blijft. De crisismaatregelen ten aanzien van betalingsrechten en het opschorten van aflossingen zijn geïntegreerd in dit scenario.  

Als je gebruikmaakt van tijdelijk niet aflossen en je de betalingsrechten grotendeels eerder laat uitkeren, zal de zomerdip in de liquiditeit – zelfs bij een melkprijs van 28 ct – kleiner zijn dan gebruikelijk. De crisismaatregelen lopen op basis van liquiditeit feitelijk vóór op de werkelijke crisis. 

De verleiding zal groot zijn om door de relatief gunstige liquiditeitspositie in het najaar tóch investeringen te doen. Houd er rekening mee dat de uitbetaling van de betalingsrechten in december laag zal zijn, als je gebruik hebt gemaakt van de voorschotregeling.

Maak verstandig gebruik van de regelingen, maar wees je er wel van bewust dat de impact van de crisis waarschijnlijk groter is dan de voordelen die de regelingen tijdelijk bieden. Zorg dat je goed zicht houdt op je liquiditeit. Vergelijk je gerealiseerde cijfers met je begroting. Als je geen begroting hebt, is het advies om die alsnog te (laten) maken. Dit zal niet alle zorgen voorkomen, maar het stelt je wel in staat om juist te handelen en op tijd maatregelen te treffen. 

Als je meer wilt weten over de maatregelen waarmee je je liquiditeit monitort en op orde houdt, kun je contact opnemen met je klantbeheerder of bedrijfskundige.