CBAM, nieuwe wetgeving voor koolstof-intensieve goederen

11 april 2024 | Door:  Daan Rentenaar

Vanaf 1 januari 2026 moeten importeurs van koolstof-intensieve goederen van buiten de EU kunnen beschikken over CBAM-certificaten. Het Carbon Border Adjustment Mechanism (oftewel: CBAM) dient om te voorkomen dat Europese producerende bedrijven die al moeten betalen voor hun CO₂-uitstoot, oneerlijke concurrentie ervaren door producenten van buiten de EU die er (nog) niet voor hoeven te betalen. In de CBAM-certificaten staat de hoeveelheid CO₂ die is uitgestoten tijdens het productieproces van de goederen. Importeurs moeten doormiddel van deze certificaten betalen voor de CO₂-uitstoot van de geïmporteerde producten.

Deze regeling is al van start gegaan sinds oktober 2023, importeurs moeten namelijk elk kwartaal een rapportage hebben met daarin de CO₂-uitstoot van de geïmporteerde producten. Hier zijn verder geen verplichtingen aan gekoppeld, deze periode is namelijk om ervaring en kennis op te doen met betrekking tot de CBAM. Deze periode duurt tot december 2025, hierna worden de CBAM-certificaten verplicht.

CBAM-certificaten toegelicht

CBAM-certificaten staan voor elke ton CO₂ die is uitgestoten tijdens het productieproces. De prijs van de certificaten zal gebaseerd zijn op de waarde van het EU-ETS emissierecht. CBAM is het systeem voor koolstofcorrectie aan de grens en is onderdeel van het 'Fit for 55' wetgevingspakket van de Europese Unie. De certificaten kunnen worden aangekocht bij de overheid op een centraal IT-platform dat nog gebouwd wordt door de Europese Commissie. Zodra hier meer over bekend wordt, lees je dat op de website van de Nederlandse Emissieautoriteit. Ook zullen er elk jaar minder CBAM-certificaten worden uitgegeven, dit om te zorgen dat de productieprocessen binnen de Europese Unie blijven en om te zorgen dat er minder CO₂ wordt uitgestoten.

Voor wie en welke emissies

Het CBAM geldt voor importeurs van CBAM-goederen. Dit zijn goederen als ijzer en staal, cement, meststoffen, aluminium, elektriciteit en waterstof en sommige chemische grondstoffen. Het CBAM geldt daarom voor importeurs van dergelijke goederen. Wie als importeur vanaf 1 januari 2026 CBAM-goederen wil importeren naar de EU, moet zijn toegelaten als 'CBAM-aangever'. Bij de aangifte tot invoer wordt door de Douane gecontroleerd of de importeur een toegelaten CBAM-aangever is. Is dat niet zo? Dan mogen de goederen niet worden ingevoerd.

Voor ijzer en staal, aluminium en waterstof gaan de CBAM-certificaten alleen over de directe emissies die vrijkomen bij het productieproces. Voor de andere producten gaat het ook over de indirecte emissies zoals het gebruik van elektriciteit voor het productieproces. De CBAM-certificaten gelden alleen voor producten die van buiten de Europese Unie komen.

Waarom komen er CBAM-certificaten?

Er komen CBAM-certificaten om ervoor te zorgen dat er geen koolstoflekkage plaats vindt. Dit betekent dat bedrijven weggaan uit de Europese Unie en zich in landen gaan vestigen waar de CO₂-emissierechten soepeler zijn. Met het CBAM kunnen in de EU producerende bedrijven eerder een concurrentievoordeel realiseren. Het uiteindelijk doel van de invoer van CBAM-certificaten is het verlagen van de CO₂-uitstoot van de Europese Unie en het verwezenlijken van de klimaatdoelstellingen.

Alfa Accountants en Adviseurs kan je ondersteunen met het in kaart brengen van alle benodigde informatie ter voorbereiding op de CBAM. Neem eens contact op met een van onze duurzaamheidsadviseurs om over deze wetgeving te sparren.