Familieoverdracht: help, we moeten aangifte schenkbelasting doen!

29 januari 2020 | Door:  Wilco Dokman

Vader Kees wil zijn bedrijf overdragen aan dochter Lotte. Voor bedrijfsopvolging binnen de familie kan hij de bedrijfsopvolgingsfaciliteit gebruiken. Deze regeling, bedoeld voor opvolging binnen de familie, zorgt ervoor dat Kees de onderneming relatief goedkoop (lees: ook met relatief weinig te betalen belasting) aan de volgende generatie kan schenken. Hiervoor is een goede waardering nodig als basis.

Het hangt er natuurlijk vanaf of je als ondernemer (een deel van) je onderneming aan je kinderen wilt schenken. Zeker als er meerdere kinderen zijn, is dat niet altijd de wens. Op het moment dat dochter Lotte een marktconforme prijs voor de aandelen betaalt, is er geen sprake van schenking. Dan speelt er met betrekking tot de schenkbelasting dus ook geen probleem.

Hypothetische toets

De Belastingdienst toetst of de betaalde prijs dusdanig is dat een onafhankelijke derde een dergelijke transactie ook tegen dezelfde voorwaarden zou zijn aangegaan. Dit is een hypothetische toets, want meestal is deze onafhankelijke koper niet gezocht of niet gevonden. Deze hypothetische prijs wordt de ‘waarde economisch verkeer’ genoemd: de prijs die een willekeurige koper (onder de beste voorbereiding en volledig geïnformeerd) zou betalen.

Schenkbelasting

Als de prijs lager is dan de waarde economisch verkeer, is er sprake van een schenking van verkoper (Kees) aan koper (Lotte). In het genoemde voorbeeld tussen ouders en kinderen geldt een tarief van 10% tot circa € 120.000 en 20% over het meerdere van het verschil tussen de bepaalde prijs en de waarde economisch verkeer. Deze belasting kan flink worden verlaagd door gebruik te maken van de bedrijfopvolgingsfaciliteit.

Bedrijfsopvolgingsfaciliteit

Voor toepassing van de bedrijfsopvolgingsfaciliteit moet een en ander worden gepland, want alleen een in privé gehouden aandelenbelang of onderneming komt hiervoor in aanmerking. Zo moet de structuur wellicht aangepast worden om een overdracht van aandelen vanuit privé mogelijk te maken en moet dochter Lotte reeds 3 jaar op de loonlijst staan. De onderneming moet al vijf jaar in bezit zijn bij de schenker en daarnaast moet de onderneming 5 jaar worden voortgezet door de verkrijger en zijn er nog enkele andere voorwaarden om gebruik te kunnen maken van de regeling.

Fiscaal voordeel

Wordt de onderneming in een BV vorm gedreven dan speelt naast de schenkbelasting ook de aanmerkelijkbelangheffing van Box 2 in de inkomstenbelasting een rol wanneer de aandelen worden overgedragen. Aanmerkelijkbelangheffing is namelijk verschuldigd over het verschil tussen de waarde economisch verkeer op het moment van overdragen en de oorspronkelijke verkrijgingsprijs. Deze belastingclaim kan onder voorwaarden ook worden doorgeschoven met een beroep op de bedrijfsopvolgingsfaciliteit.

Er kan dus voor zowel de schenkbelasting als de inkomstenbelasting voorkomen worden dat er bij overdracht veel belasting betaald moet worden. Dit loont al snel: een waarde van het bedrijf van Kees lager dan circa € 1 miljoen kent een vrijstelling van 100%; het meerdere boven circa €1 miljoen is voor 83% voorwaardelijk vrijgesteld van schenkbelasting. Het fiscale voordeel bij een overdracht van Kees naar Lotte wordt bij een bedrijf van redelijke omvang zo al snel groot. De te betalen belasting bedraagt dan bij een tarief van 20% en een voorwaardelijke vrijstelling van 83% dus circa 3,4% (zonder rekening te houden met het vrijgestelde eerste miljoen). Door gebruik te maken van de bedrijfsopvolgingsfaciliteit met een tarief van circa 3,4% wordt veel bespaard ten opzichte van de schenkbelastingtarieven tussen vader en dochter van 10% tot 20%.

Goed waarderingsrapport

Belangrijk is om de juiste waarde te bepalen ten behoeve van de overdracht. Dit geldt zowel in de situatie dat u iets wil schenken aan uw kinderen als in de situatie dat zij de aandelen willen kopen voor de waarde economisch verkeer. De Belastingdienst kan namelijk van mening zijn dat de waarde economisch verkeer hoger ligt. Een goed waarderingsrapport kan helpen om dat te weerleggen of om een dergelijke reactie van de Belastingdienst te voorkomen. Ook bij gedeeltelijke verkoop aan medewerkers is een juiste waardering belangrijk. Zeker omdat dan mogelijk ook loonaspecten (die zwaarder belast zijn) een rol kunnen spelen.

Vraag het Alfa

Wil je weten of de regeling op jouw situatie toepasbaar is of zoek je een waarderingsdeskundige om eens mee te denken in de waarde van de onderneming, neem dan contact op met Matthijs van Dorssen (088-2533208) of met mij, Wilco Dokman (088-2533223).