Landbouw en Prinsjesdag 2022

Er is een breed draagvlak nodig om halvering van de stikstofuitstoot te bereiken. De doelen zijn natuurherstel, vitaal platteland en toekomst voor de Nederlandse boer. Uit de stukken van Prinsjesdag valt het volgende op: 

Pas-melder 

Provincies krijgen € 250 miljoen voor legalisatie van de PAS-melder (ongeveer 3.600 bedrijven). Dit bedrag wordt ingezet voor stikstofreductie, de PAS-melders kunnen dan een natuurvergunning krijgen of met bijkomende maatregelen geholpen worden. De Provincie is met het geld in 2023 aan zet om bedrijven van stoppende landbouwers op te kopen en innovatie te subsidiëren. Daarnaast is het inzetten van de Landelijke beëindigingsregeling veehouderijlocaties (Lbv) een mogelijkheid om stikstofruimte te realiseren. Of dat gebeurd is hangt af van de inhoud van de regeling en het aantal daadwerkelijke deelnemers.  

Lbv 

De Lbv zal vanaf 2023 ingezet gaan worden. Dit betekent dat de subsidieregeling robuust moet zijn. Het succes van de regeling, het opkopen op vrijwillige basis van melkvee-, varkens- en pluimveebedrijven, hangt af van deelname van individuele boeren. Met name dienen een aantal knelpunten opgelost te worden, voordat deze regeling aantrekkelijk is. 

Staatssteun 

Knelpunten van de voorgenomen Lbv zijn: het inzetten van de regeling als een subsidie en het landelijk en mogelijk Europees beroepsverbod. De kernvraag is of een opkoop moet plaatsvinden in de vorm van een subsidie. De overheid geeft geld, maar krijgt daarvoor een locatie terug, of beperkt de aanwendingsmogelijkheid van de locatie. De subsidie is niet meer en minder dan een betaling van een koopsom voor de locatie of de grond. Als dat het geval is, is het beroepsverbod ook niet verplicht. Het principe “voor wat, hoort wat” kan bij deze regeling worden toegepast en is de vergoeding een betaling van de koopprijs. De koopprijs kan dan gebruikt worden om een geheel ander bedrijf te beginnen en om een pensioenpot zijn. Het gebruiken van een koopprijs voor de aankoop van een andere locatie is een van de pijlers van de economie. Het wordt dringen bij de Europese Commissie voor toestemming: “geen beroepsverbod”, geen Europees beroepsverbod. Duidelijkheid op korte termijn is wenselijk, daar het anders nog langer duurt voor gebruik van de gelden uit het Transitiefonds. 

Transitiefonds 

Het betalen van € 24,3 miljard vindt plaats uit het Transitiefonds. Dit fonds is beschikbaar in 2024, nadat de gebiedsplannen van de Provincie en de natuurdoelanalyse voor het stikstofgevoelig Natura 2000 – gebied beschikbaar zijn.  In het eerste kwartaal van 2023 wordt de analyse afgerond, het is dan inzichtelijk de toestand van stikstofgevoelige natuur en de noodzaak voor aanvullende bronmaatregelen of aanvullende natuurherstelmaatregelen. 

Remkes 

Alles wacht op de conclusie van Remkes, waarbij de vraag al lijkt te zijn beantwoord: de gebieden rond Natura2000 worden vergaand ingericht. Dit vraagt om geld, onherroepelijke vergunningen die niet meer ingeperkt worden en toekomstvisie waar ondernemersbeleid op kan worden gemaakt.  Innovatie dient onvoorwaardelijk juridisch geborgd te zijn. Het moet niet meer kunnen dat een vergunning aangetast wordt, door een weef- of beoordelingsfouten.  

Energie 

Afhankelijkheid van invoer, zoals van Russisch gas, is niet gewenst. Bedrijven hebben als randvoorwaarde een goede infrastructuur, waaronder het beschikbaar hebben van energie. De rekening van menig ondernemer is hoog.  Het is een gemiste kans, als er niet op korte termijn duidelijkheid komt welke prijsverzachtende maatregelen voor de individuele ondernemer komen. Het staat niet in de Miljoenennota, maar laat de Algemene Beschouwingen de ruimte geven aan de ondernemer om te ondernemen en de kosten voor de energie om laag te brengen.