Suikerbieten en vooral fritesaardappelen geraakt door coronacrisis

28 april 2020 | Door:  Erwin Westerhof

De coronacrisis heeft ook een grote economische impact op diverse agrarische sectoren, zoals de akkerbouw. Tot nu toe is de financiële impact van de crisis op de totale akkerbouw over het aflopende seizoen 2019/2020 beperkt.  Op de sombere marktstemming en het sentiment na dan. Met name suikerbieten en fritesaardappelen merken de gevolgen van de marktdip.

Suikerbieten

Op de termijnmarkt voor geraffineerde suiker in Londen sloot het eerstaflopende contract (augustus 2020) dinsdag 21 april op € 297 per ton. Dat is de laagste notering voor het eerstaflopende contract in zeven maanden. Door de coronacrisis is de horeca dicht en worden geen evenementen gehouden. Dat drukt de vraag naar suikerhoudende voeding. Bovendien kelderde de olieprijs, waardoor ook de ethanolprijs sterk is gezakt. Veel ethanol wordt uit suiker gemaakt (veelal in Brazilië). Ook drukt de zwakke Braziliaanse real de suikerprijs, omdat suiker uit Brazilië op de wereldmarkt hierdoor goedkoper is. Brazilië is de grootste suikerexporteur ter wereld.

Fritesaardappelen

Er is één sector binnen de akkerbouw die over het seizoen 2019/2020 financieel wel degelijk wordt getroffen door de coronacrisis: akkerbouwers die consumptieaardappelen telen voor de fritesmarkt. De impact:

• Er is vraaguitval in fritesaardappelen in verband met het sluiten van de horeca, wat 80% van de binnenlandse afzetmarkt is.
• Circa 1,5 miljoen ton (40% van de oogst in 2019) ligt nog in de bewaarschuren, waarvan circa 0,5 miljoen ton kan worden herbestemd. De rest wordt waarschijnlijk doorgedraaid.

Noodfonds

Minister Schouten heeft inmiddels een noodfonds beschikbaar gesteld voor de landbouw, waarvan 50 miljoen beschikbaar is voor de fritesaardappeltelers. De voorwaarden:

• Telers krijgen 40% van de gemiddelde marktwaarde van september 2019 t/m februari 2020 vergoed: circa € 0,05 per kg (afgezet tegen een KWIN-prijs van € 0,14/kg).
• De 1 miljoen ton aardappelen in de opslag wordt uit de markt genomen. Deze kan mogelijk  nog wel als veevoer  worden afgezet, waarbij de opbrengsten vaak niet opwegen tegen de gemaakte kosten.

Compensatieregeling

Wil je als aardappelteler in aanmerking komen voor de schaderegeling, dan gelden de  volgende aandachtspunten:

• Je hebt alle weegbonnen, CMR-vrachtbrieven en facturen vastgelegd die betrekking hebben op fritesaardappelen die niet naar de verwerkers worden afgevoerd.
• De documenten moeten duidelijk aantonen dat de aardappelen niet door de binnenlandse of buitenlandse industrie zijn verwerkt tot frites, maar een alternatieve bestemming hebben gekregen in bijvoorbeeld veevoer of huisdiervoer. Die alternatieve bestemming mag wel in het buitenland zijn.
• De voedselbank is ook een bestemming, maar deze moet in Nederland zijn gevestigd.
• Aardappelen die worden verwerkt tot frites(producten) in Nederland of andere landen komen niet in aanmerking voor compensatie.
• Aardappelen met bestemming diervoeders moeten worden afgenomen door handelaren en verwerkers die GMP+-gecertificeerd zijn of werken volgens de NAO hygiënecode-GMP.
• De documenten moeten het volgende duidelijk aantonen:
  • hoeveel aardappelen van het bedrijf zijn afgevoerd
  • naar welke locatie de aardappelen zijn vervoerd
  • hoeveel er voor de aardappelen is betaald
  • welke uiteindelijke bestemming de aardappelen hebben gekregen
• Toegestane uiteindelijke bestemming van de aardappelen:
  • veevoer
  • huisdiervoer
  • alcohol
  • bio-ethanol
  • zetmeel
  • buitenlandse consumptie

Definitieve regeling

Brancheorganisatie Akkerbouw, het ministerie van landbouw en de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) werken nog aan de uitvoering van de compensatieregeling. De exacte voorwaarden voor de regeling zijn op dit moment nog niet bekend en er kan dus ook nog geen garantie op compensatie worden gegeven. Het is echter de verwachting dat de genoemde documenten noodzakelijk zijn als bewijsstukken en dat de regeling ingaat met terugwerkende kracht waardoor telers niet hoeven te wachten met het afvoeren van de aardappelen.

Brancheorganisatie Akkerbouw vraagt aan handelaren, verwerkers en transporteurs om de gevraagde documentatie aan telers te verschaffen. De compensatieregeling wordt na verdere  uitwerking ter goedkeuring voorgelegd aan de Europese Commissie. Daarna wordt de definitieve regeling gepubliceerd in de Staatscourant. Parallel hieraan bereidt RVO zich voor op de uitvoering. RVO heeft inmiddels kenbaar gemaakt dat ondernemers straks alleen digitaal een aanvraag kunnen indienen. Het is daarvoor noodzakelijk dat ondernemers beschikken over een inlogsysteem van eHerkenning van minimaal niveau 1. Beschik je nog niet over eHerkenning dan is het raadzaam om dit nu alvast aan te vragen.

Wil je meer weten over de compensatieregeling? Raadpleeg de specialisten van Alfa. Met ruim 30 vestigingen zijn we overal dichtbij.