Volop beweging in het stikstofdossier: opkoop bedrijven gestart

22 april 2020 | Door:  Jan Poppe

De provincie Noord-Brabant heeft diverse boerderijen opgekocht om stikstofruimte te creëren voor de ontwikkeling van Logistiek Park Moerdijk. De rechter (Raad van State) heeft de provincie de tijd gegeven om haar inpassingsplan aan te vullen (begin mei 2020). Het plan - daterend van eind 2017 - moet worden hersteld op het punt van de passende beoordeling. Om die reden heeft de provincie aankopen gedaan om de toename van stikstofdepositie vanwege de ontwikkeling van het park te compenseren.

Ingrijpen overheid

De actie van de provincie Noord-Brabant geeft het beeld dat minister Schouten met de provincies een uitweg zoekt in de gevolgen van de uitspraak van de Raad van State van 29 mei 2019, maar dat lokale/regionale overheden de markt op zijn gegaan. Overheden kopen actief bedrijven op om voor eigen planologische ontwikkelingen voldoende stikstofruimte te hebben.

Een natuurvergunning verkrijgen voor het uitbreiden van het bedrijf is mogelijk als er niet meer stikstof wordt uitgestoten. Een van de mogelijkheden is het opkopen van een bedrijf, waardoor (maximaal) 70% van de ammoniakemissie wordt overgenomen (dit wordt genoemd: extern salderen). Voor het extern salderen met melkvee-, varkens- en pluimveebedrijven is nog nadere regelgeving nodig. Volgens de laatste berichtgeving moet eind mei of begin juni 2020 extern salderen met deze bedrijven mogelijk zijn. Het beleid en de voorwaarden voor salderen zijn echter nog niet bekend.

Keukentafel

De ontwikkelingen staan dus niet stil. De markt is in beweging en juist de overheid laat zien dat bedrijven worden opgekocht. Aan de keukentafel wordt de deal gedaan en ook hier geldt dat onderhandelen verplichtingen geeft. Het gesprek met een potentiële koper van het bedrijf leidt vaak tot het opstellen van een concept-koopovereenkomst. Afspraken worden nader omschreven, de overeenstemming wordt uitgewerkt en het werk aan de keukentafel betekent meestal dat er verkocht is.

Definitieve afspraken

Of de overheid nu opkoopt of het bouwbedrijf, de projectontwikkelaar of de buurman: de afspraken kunnen definitief zijn. Vaak zijn er echter mogelijkheden om de overeenkomst te ontbinden. Dat ontbindingsrecht ligt in de meeste gevallen eenzijdig bij de koper.

Het voelt goed als de gesprekken worden vastgelegd in de overeenkomst. Je hebt echter ook ruimte nodig om na te denken: zijn die afspraken hetgeen ik wil en is de afspraak het beste voor mij, mijn bedrijf en gezin?

Brede gevolgen

De gevolgen van verkoop of opkoop van een bedrijf zijn breed; fiscaal, bedrijfskundig, financieel, juridisch. Het sluitstuk van de gesprekken is de vastlegging in een definitieve overeenkomst. Juist dan is er geen mogelijkheid om bij te sturen op de gevolgen.

Bij elke overeenkomst draagt een van de partijen een bepaald risico.  De markt is in beweging, er wordt gehandeld door bedrijven op te kopen, onduidelijk zijn nog de voorwaarden van extern salderen. Allerlei scenario’s zijn daarbij denkbaar. Voordat een overeenkomst wordt opgesteld, dus voor de deal aan de keukentafel, moet er duidelijkheid zijn. De verkoper heeft tijd en ruimte nodig in de afspraken. Die ruimte moet hij krijgen door het raadplegen van zijn adviseur én door het recht te hebben om de overeenkomst te ontbinden. Door het ontbreken van beleid, de onzekerheid over handhaving en het ontbreken van een markt betekent dit maatwerk op een breed terrein.

Opkoop en belastingen

Voordat je ‘ja’ zegt op een mooi aanbod, moet je ook weten wat je er ná belastingen aan overhoudt. Daar komt veel bij kijken. We noemen een paar veel voorkomende fiscale vraagstukken.

• Valt de verkoopwinst van jouw landbouwgronden onder de landbouwvrijstelling?
• Kun je belaste verkoopwinst op jouw gebouwen met een herinvesteringsreserve afboeken op een nieuwe locatie?
• Als jij niet meer als ondernemer verder gaat, zijn er dan mogelijkheden om een aftrekbare oudedagsvoorziening te regelen?

In de voorfase heb je zelf nog invloed op de fiscale gevolgen, achteraf vaak niet. Duidelijkheid over de belastinggevolgen is belangrijk voor jouw beslissing om wel of niet met een potentiële koper in zee te gaan.

Brede blik

In de praktijk ontstaat vaak een bepaalde tunnelvisie: het bedrijf móet worden verkocht. Bij het aandienen van een gegadigde of koper is het einddoel dichterbij. Juist de tunnel vereist een brede blik: wil ik onder elke voorwaarde mijn bedrijf verkopen? Het effect op korte termijn en het effect op lange termijn (fiscaal, financieel en bedrijfseconomisch) vragen de brede blik van fiscaal, juridisch, bedrijfsmatig en financieel.

Vraag het Alfa

Aan de keukentafel wordt de deal gemaakt en aan die tafel schuiven wij graag met je aan. We zetten ons in vanuit een breed perspectief om het ingewikkelde en emotionele vraagstuk helder en overzichtelijk te maken. Fiscaal of bedrijfskundig, ruimtelijke ordening of juridische zaken: je kunt rekenen op deskundige ondersteuning.