Waar kun je als melkveehouder nog extra op besparen?

6 juli 2022

De eerste zes maanden van het jaar zitten er alweer bijna op. Traditiegetrouw is dat het moment waarop het geld op de bankrekening begint te slinken. Het absolute dieptepunt wordt normaliter in oktober verwacht. Heb jij op dit moment al voldoende geld om die naderende liquiditeitsdip op te vangen? Zo niet, dan loont het om je nog eens extra te verdiepen in mogelijke besparingen.

Uit de cijfers blijkt dat de kosten van kwartaal 2 2021 tot en met  kwartaal 1 2022 flink gestegen zijn ten opzichte van de kosten van kwartaal 2 2020 tot en met kwartaal 1 2021. Een aantal voorbeelden hiervan: 

Figuur 1: kostprijzen melkveehouderij 2021 vs 2022 (prijzen per 100 kg melk)

Wat kun je eraan doen om je kosten terug te dringen, zodat de naderende liquiditeitsdip minder diep wordt? Op basis van gesprekken met tal van klanten hebben we een aantal praktische bespaartips voor je op een rij gezet. Ongetwijfeld zitten er daar een of meer tussen die je al toepast, incidenteel of structureel. Maar hopelijk vind je hier ook tips in, die je tot nu toe nog niet hebt toegepast. Daar kun je dus mogelijk direct geld mee besparen. Daarnaast is het goed om te beseffen dat ook meerdere kleine besparingen op jaarbasis flink aantellen. Elke bespaartip verlicht de dip!

Diesel besparen

Diesel kun je eenvoudig besparen door met een lagere transportsnelheid te rijden. Hierdoor hoeft de trekker minder toeren te maken, wat aanzienlijk scheelt in het dieselverbruik. Daarnaast kun je ook diesel besparen door ‘het slimme rijden’ toe te passen. Rond het koppel gaat een trekker namelijk het efficiëntst om met zijn brandstof. Als je weet waar het koppel van je trekker ligt, kun je dus ook met bepaalde werkzaamheden rond dat koppel gaan rijden en werken, in plaats van dat je vol gas geeft. Dit kan bijvoorbeeld door een andere keuze te maken ten aanzien van de aftakas.

Gas en electra

De energieprijzen zijn sterk gestegen in de afgelopen tijd, wat zorgt voor flinke onrust op de energiemarkt. Dit wordt onder andere veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne. Het is daardoor maar de vraag óf en wanneer de energieprijzen gaan dalen. Wanneer je je energieverbruik kunt terugdringen, bespaar je direct geld. Doe bijvoorbeeld de lampen uit die nu nog onnodig branden. Installeer je een aanwezigheidsschakelaar, dan regel je dit automatisch en heb je er geen omkijken meer naar. Ook de boiler is vaak een grootverbruiker op het bedrijf. In de praktijk komen wij systemen tegen waar de robot wordt gereinigd met een hittereiniger. Deze hittereiniger warmt vlak voor het spoelen van de robots op naar de gewenste temperatuur. Ook de temperatuur in de reguliere boiler is ingesteld op 60 graden. Pas op het moment dat de melktank moet worden gespoeld, warmt de boiler op naar 80 graden. Hoe hoger de temperatuur in de boiler, des te meer energie er wordt verbruikt en hoe meer warmte er ook verloren gaat.

Ook een compressor kan onnodig veel stroom gebruiken, bijvoorbeeld wanneer je niet in de gaten hebt dat er ergens een luchtlek zit. Check daarom af en toe of je nergens lucht hoort ontsnappen. Het algemene – misschien niet heel spannende – advies is nog steeds: kijk vooral goed naar je grootverbruikers. Kun je deze zuiniger maken? Denk onder meer aan het gebruikmaken van een frequentieregelaar op de vacuümpomp, maar ook aan het plaatsen van ledlampen en het isoleren van waterleidingen, etc.

Mestbenutting

De prijzen van de meststoffen zijn hard gestegen, net als de prijzen van krachtvoer. Het maken van goed ruwvoer loont. Voor kwalitatief goed ruwvoer is het van groot belang dat de beschikbare meststoffen goed worden benut. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat de stikstof in de mest beter wordt benut als je water aan de mest toevoegt. Bovendien is die extra toevoeging van vocht aan de bodem erg welkom. Houd in ieder geval ook rekening met de nawerking van mest op je bedrijf. Wanneer je later in het jaar mest uitrijdt, weet je dan nog wanneer de nutriënten beschikbaar zijn voor de plant? Heb je de meststoffen op dat moment nog nodig? Wanneer het gaat over kunstmest, is het van belang om de drijfmest en kunstmest aan te brengen met enige tijd ertussen. Op die manier beperk je namelijk het vervluchtigen van de ammoniak. Ook kun je ervoor kiezen om de kunstmestgift te verdelen over kleinere porties, om zo de plant en de bodem op het juiste moment te voeden en de kunstmest optimaal te benutten.

Het bekalken van je grond kan je helpen aan een betere benutting van je nutriënten. De PH-waarde van de grond heeft invloed op de beschikbaarheid van nutriënten voor de plant. De optimale PH-waarde voor grasland ligt tussen 5 en 6 (bron WUR), afhankelijk van de grondsoort en of er klaver gewenst is. Klaver vraagt namelijk om een iets hogere PH-waarde in de bodem. Door middel van bekalken verhoog je de PH-waarde van de grond.

Fokkerij

De fokkerij is een belangrijk onderdeel binnen de melkveehouderij, die ons veel heeft gebracht. Kijk alleen al naar het verschil in melkproductie. Lag de gemiddelde jaarlijkse melkproductie per koe in 1950 nog op 4.000 kg, in 2020 is dit ruim verdubbeld naar 8.904 kg melk per koe per jaar (Bron: ZuivelNL). De fokkerij is niet alleen een zakelijke activiteit, maar ook hobby en emotie. Dat betekent uiteraard niet dat je daarom niet op de kosten van de fokkerij zou kunnen besparen. Zo kun je er bijvoorbeeld voor kiezen om voor jezelf een maximumprijs te stellen aan het aan te kopen sperma. Dit zou bijvoorbeeld 10,00 euro per rietje kunnen zijn. In de praktijk gebeurt het ook dat spermarietjes worden gesplitst. Wil je twee tochtige koeien (gelijktijdig) insemineren met het sperma van dezelfde stier, dan kun je de helft van het rietje gebruiken voor de eerste koe en de andere helft voor de tweede koe.

Datagebruik

Als ondernemer beschik je over veel data en informatie, maar heb je al die data en informatie ook nodig? Wat kost het om die data en informatie te verzamelen? Een voorbeeld: veel bedrijven passen genomics testen toe. Met deze tool kun je de genetische vooruitgang van je veestapel monitoren. De vraag is dan: wat doe je vervolgens met de data? Gebruik je die voor de selectie van je vee, de verdere fokkerij, of gebruik je de data niet? Als je de data niet gebruikt, mag je jezelf de vraag stellen waarom je de data zou willen blijven verzamelen. Op die manier kun je ook kijken naar de abonnementen die je hebt lopen. Op verschillende bedrijven kan er geld worden bespaard door de abonnementen op te zeggen waar niets mee wordt gedaan.

Preventief gebruik

Wanneer er problemen zijn op het bedrijf, worden er maatregelen ingevoerd om deze problemen op te lossen. Denk bijvoorbeeld aan entingen of aan het gebruik van aanvullende mineralen, bolussen of het uitvoeren van preventieve behandelingen. Dit is zeker nuttig om de problemen onder controle te krijgen, maar durf je deze maatregelen ook weer los te laten? Zolang de maatregelen niet worden losgelaten, dragen ze bij aan een hoger kostenniveau.

Krachtvoerverbruik

De voerkosten binnen een bedrijf zijn een grote kostenpost. De meeste melkveehouders zijn actief bezig om een gebalanceerd rantsoen samen te stellen. Maar wordt er ook gedacht aan de ‘kleine’ besparingen? Hoeveel krachtvoer geef je je oudmelkte koe? Heeft die koe dat krachtvoer wel nodig, of blijft ze daardoor lekker rustig in de melkstal? En voer je de krachtvoergift handmatig in of gebeurt dit automatisch? Stel dat je dit handmatig doet, hoe vaak doe je dit dan? Is die frequentie voldoende, of moet je de krachtvoergift regelmatig flink wijzigen? Een ander punt waar soms op valt te besparen, is het ijken van je voerstation, robot of voermengwagen (TMR). De gift/weging kan aanzienlijk afwijken van de werkelijkheid, zonder dat je het doorhebt. Als gevolg daarvan klopt je uitgebalanceerde rantsoen dus niet meer.  

Sparren over geld besparen

Uit de praktijkverhalen van diverse klanten blijkt dat er verschillende mogelijkheden zijn om geld te besparen. De vraag aan jou als ondernemer is welke mogelijkheden je op jouw bedrijf ziet om in je kosten te snijden. Passen deze ook bij jouw doel en wens als ondernemer? Wil je sparren over handige besparingen, neem dan contact op met mij of een van mijn collega’s.