Wat is jouw plan B bij de afbouw van derogatie?

19 augustus 2024 | Door:  Jelmer Sietzema

In elk gesprek met melkveehouders komt op dit moment één vraag naar voren: Hoe sta je ervoor met de mestafvoer? De meeste melkveehouders hebben de afvoer voor 2024 inmiddels (grotendeels) geregeld. Mestput en - vermoedelijk - portemonnee zijn dan beide leeg. Een eventueel restant van 2024 kan in de voorraad worden meegenomen naar 2025. Tot zover geregeld dus.

Door afbouw van derogatie gaat de plaatsingsruimte voor stikstof tot 2026 nog in twee stapjes naar beneden. Uitstel van afvoer dit jaar komt dus bovenop een nog krappere mestmarkt in de komende jaren. Melkveebedrijven moeten in 2026 al mest afvoeren vanaf een intensiteit van circa 11.000 kg melk per ha. Illustratief is de berekening van NCM: in 2030 is er alleen in de akkerbouwprovincies Zeeland, Flevoland en Groningen nog beperkt ruimte voor aanvoer van mest uit andere provincies. Er is dus simpelweg géén ruimte voor alle mest die nu wordt geproduceerd in Nederland.

Gunning ontbreekt

In de gesprekken met melkveehouders valt vaak het woordje ‘hoop’: hoop dat de mesthandelaar nog een gaatje vindt voor de laatste mest. Maar ook de hoop dat onze nieuwe landbouwminister de derogatie weer terug kan halen in Brussel. Het is landbouwkundig een onvoorstelbare beslissing van Brussel om derogatie niet toe te kennen, maar gunning in Europa ontbreekt. Vele deskundigen op dat vlak geven aan dat de kans op een succesvolle politieke missie uiterst klein is.

Toen in juni 2024 300 boeren van buiten Nederland op bezoek waren op het EDF-congres in Zwolle, bleek ook dat melkveehouders in de landen om ons heen Nederland geen uitzonderingspositie gunnen. “Waarom jullie wel en wij geen derogatie?” Keiharde concurrentie van vakbroeders over de grens. Hoop zou dus zomaar uitgestelde teleurstelling kunnen blijken te zijn.

Gelatenheid heerst

Het speelveld voor de gehele dierlijke sector is dus sterk in beweging, maar actie op het boerenerf blijft regelmatig uit. Het lijkt wel alsof we de muur zien staan, met de voet nog op het gaspedaal, maar niet aan het stuur trekken of op de rem trappen. Er heerst gelatenheid en dat is begrijpelijk. In het verleden is wel vaker een generaal pardon gekomen voor collectieve problemen en het gevoel dat de hele sector in hetzelfde schuitje zit geeft troost. Vergeet echter niet dat uiteindelijk  ieder bedrijf individueel binnen de lijntjes van wet- en regelgeving moet blijven. 

Wat zijn de opties?

Ga er eens van uit dat er géén generaal pardon komt en derogatie niet terug komt. Wat moet je dan nu doen? We weten dat minderen in vee bedrijfseconomisch vaak een slechte optie is. Hier heeft Alfa ook al de nodige analyses van gemaakt en artikelen (en deze) over geschreven. Om veehouder te kunnen blijven in Nederland, zullen anderen wel ruimte moeten geven.

Succesvolle ondernemers wedden nooit op één paard, maar hebben een goed plan B achter de hand. Wanneer hoop op een oplossing van politiek of mesthandelaar je plan A is, en je hebt géén plan B, ligt het niet voldoen aan wet en regelgeving op de loer. Dan komt de continuïteit van je bedrijf in gevaar. Dat vraagt om nu actie te ondernemen.

Jij bepaalt wat je gaat doen

Wat de juiste strategie voor jouw bedrijf is, wordt  grotendeels bepaald door jouw individuele situatie en mogelijkheden. Denk in ieder geval goed na over een plan B voor jouw bedrijf. Toekomst is er altijd, maar de situatie van nu vraagt wel om tijdig keuzes te maken en na te denken over de mogelijkheden van je bedrijf in de huidige opzet en op de bestaande locatie. Zijn er andere locaties zowel binnen als buiten Nederland waar je jouw ambities kan realiseren? Zijn er andere verdienmodellen die bij je passen? Wellicht zonder koeien? Het zijn ingewikkelde vragen waarbij naast de ratio ook de emotionele aspecten een grote factor van invloed zijn.

Om voor jouw bedrijf een duurzaam verdienmodel veilig te stellen, moet jij als ondernemer zelf aan het stuur blijven staan. Alfa staat je graag terzijde in het verkennen en uitvoeren van de mogelijkheden in jouw situatie, hoe die er ook uitziet. Onze specialisten staan via het dichtstbijzijnde kantoor voor je klaar.