Wat moet ik doen voor een goed pensioen?

11 oktober 2023 | Door:  Marian Eizinga - Hanemaaijer

Met deze vraag komt hij bij mij langs: mijn jongste klant tot nu toe. Hij is halverwege de twintig, heeft onlangs een huis gekocht én werkt sinds een aantal jaren met veel plezier voor zichzelf. Dat geeft hem flexibiliteit en vrijheid. De zaken gaan goed, zegt hij. Hij weet ook dat hij een zelfstandige is zonder pensioen. Hij heeft al wat informatie opgezocht op de websites van de overheid en de kamer van koophandel. Hij beseft zich goed dat hij hier hulp bij nodig heeft. “Dus Marian,” en hij leunt achterover, “vertel het me maar: wat moet ik doen voor een goed pensioen?”

Zelfstandige zonder pensioen

Zzp-ers bouwen inderdaad geen pensioen op naast hun AOW, dat moeten zij zelf regelen. Wat zijn hiervoor de mogelijkheden? We nemen samen de informatie door die de overheid hierover geeft:  

1. Collectieve pensioenregeling voor zelfstandigen

Er zijn een aantal initiatieven genomen voor collectieve pensioenregelingen speciaal gericht op zzp'ers. Het gaat daarbij om regelingen waarbij je als zelfstandige vrijwillig kunt aansluiten.

2. Vrijwillige voortzetting pensioenregeling

Wanneer je als zzp’er ook ex-werknemer bent, kun je vrijwillig met de pensioenregeling van je voormalige werkgever doorgaan. Hier zijn wel voorwaarden aan verbonden. Daarnaast moet de pensioenregeling wel deze mogelijkheid bieden.

3. Pensioen in eigen beheer of bij verzekeraar

Bent je als zzp’er ook directeur-grootaandeelhouder (dga) van je eigen bv? Sinds 1 juli 2017 is het niet meer mogelijk om pensioen in de eigen bv op te bouwen. Wel kun je het pensioen bij een externe verzekeraar onderbrengen.

4. Verplichte pensioenregeling voor specifieke groepen

Voor bepaalde groepen zzp’ers geldt een verplichte beroeps- of bedrijfstakpensioenregeling. Het gaat hierbij vooral om beroepen in de gezondheidszorg (zoals huisarts) maar ook voor bijvoorbeeld zelfstandige schilders. Dit kun je navragen bij een eventuele vakvereniging.

5. Lijfrente bij verzekeraar, bank of beleggingsinstelling

Je kunt als zzp’er ook kiezen voor een lijfrente bij een verzekeraar, bank of beleggingsinstelling. De lijfrente-uitkeringen ontvang je dan naast je AOW. De premie die je voor deze lijfrente betaalt, is fiscaal aftrekbaar van je box 1-inkomen. Voor de aftrek gelden wel bepaalde voorwaarden (voor de lijfrente en voor de hoogte van de aftrek).

6. Fiscale oudedagsreserve (FOR)

Tot en met 2022 bestond de regeling fiscale oudedagsreserve (FOR). De oudedagsreserve die in 2022 op de balans staan, kunnen volgens de volgens de bestaande regels afgewikkeld worden.

De eerste vijf opties zijn voor mijn klant niet van toepassing en hij heeft geen FOR op de balans staan. Mijn klant is vooral geïnteresseerd in de optie van lijfrentes. Wat is er allemaal mogelijk? Terwijl we dit allemaal doornemen, geef ik aan dat ook het sturen op de uitgaven ook een vorm van pensioenopbouw is. Hij wil graag een financiële planning waarbij we goed kijken naar zijn uitgaven. Hier schrikt hij toch wel even van: geef ik zoveel uit? Het maakt hem bewust en het geeft hem zeker ook een goed overzicht. Nu weet hij wat zijn ruimte is om maandelijks in te leggen voor een lijfrente of banksparen. “Wat is eigenlijk het verschil tussen deze twee?”, vraagt hij.

Lijfrente of banksparen?

Fiscaal gezien valt banksparen ook onder de noemer ‘lijfrente’, wanneer er langer dan 20 jaar of langer wordt gespaard. Bij banksparen is vaak de het rendement hoger en zijn de kosten ook lager. Daarnaast wordt bij banksparen het saldo bij overlijden altijd aan de nabestaanden uitgekeerd. Ook is er bij banksparen geen sprake van een levenslange uitkering. Wat ook goed is om te weten, is dat voor een bankspaarproduct het deposito garantiestelstel van toepassing is (tot 100.000 euro is het spaarsaldo beschermd).

Een lijfrente kan afgesloten worden bij een verzekeraar, een bank of beleggingsmaatschappij. De premie hiervoor is fiscaal aftrekbaar. Hierdoor kun je over een groter vermogen rendement maken. Het opgebouwde vermogen is niet belast in Box 3. Het opbouwen en het laten uitkeren is aan fiscale regels gebonden. Er zijn verschillende commerciële aanbieders zoals verzekeringsmaatschappijen die lijfrentes, een koopsompolis en zzp-pensioenen aanbieden.

Banksparen of fiscaal pensioensparen is mogelijk bij een bank of beleggingsmaatschappij. Het bedrag dat je maandelijks inlegt is tot een bepaald maximum aftrekbaar. Over het saldo van je bankspaarrekening of pensioenbeleggingsportefeuille is geen Box 3 heffing verschuldigd. Je mag zelf de start van de periodieke uitkeringen bepalen tot uiterlijk 5 jaar na het bereiken van de AOW-leeftijd.

Naast een lijfrente-of een bankspaarproduct afsluiten, kun je er ook voor kiezen om zelf te sparen en te beleggen met als bestemming jouw pensioen. Uiteraard is dit vermogen dan wel belast in Box 3 en er is ook geen aftrek mogelijkheid zoals bij een lijfrente- of bankspaarproduct. Het voordeel is dat het vermogen direct beschikbaar is. Ik adviseer mijn klant om ook een goede spreiding te maken ten aan zien van zijn vermogen en om daarbij ook onderscheid te maken tussen sparen of beleggen voor het ‘pensioen’ en voor ‘andere zaken en uitgaven’.

Financiële ruimte, jaar- en reserveringsruimte

Voordat mijn klant verder gaat onderzoeken waar hij het beste een lijfrente of bankspaarproduct gaat afsluiten, gaan we eerst een financieel overzicht voor hem maken. Hiermee wordt dan duidelijk wat zijn inkomsten en uitgaven zijn, zodat hij verder kan bepalen wat zijn ‘potjes’ worden voor het pensioen en voor andere zaken en uitgaven. Hij is immers nog jong, maar gelukkig ook verstandig!

We hebben gekeken naar zijn  financiële ruimte, maar er is ook  een jaar- en reserveringsruimte is. De inleg voor een lijfrente of bankspaarproduct is fiscaal aftrekbaar voor de inkomstenbelasting (Box 1) voor maximaal het bedrag van de jaarruimte. De jaarruimte is het bedrag dat je – fiscaal gezien – mag gebruiken voor extra pensioenopbouw. De belangrijkste voorwaarde is dat er sprake moet zijn van een aantoonbaar pensioentekort. De jaarruimte wordt berekend aan de hand van de jaarruimte formule. Daarnaast kan ook de reserveringsruimte gebruikt worden. Dit is het totaal van de niet-benutte jaarruimte van voorgaande jaren. Deze kan nog tot tien jaar terug gebruikt worden, met ingang van dit jaar. Het is verstandig om eerst de reserveringsruimte te gebruiken. Voor de berekening van de jaarruimte wordt het inkomen van het jaar ervoor gebruikt.

Wet toekomst pensioen

Wanneer we de uitkomsten samen doornemen, is ook net (30 mei 2023) net de Wet toekomst pensioenen (Wtp) aangenomen door de Eerste Kamer. Natuurlijk neem ik met mijn klant de belangrijkste punten van de invoering van deze wet met betrekking tot de lijfrenteaftrek door:

• De jaarruimte is verhoogd van 30 procent van het inkomen waarmee je spaart voor je pensioen, dat was eerst 13,3 procent.
• Je kunt tot 10 jaar gebruikmaken van de niet-benutte jaarruimte voor aftrek van lijfrentepremies. Dat was eerst 7 jaar.
• Je mag gebruikmaken van de jaarruimte tot het kalenderjaar waarin je 5 jaar ouder bent dan de AOW-gerechtigde leeftijd. Dat was eerste het kalenderjaar waarin je de AOW-gerechtigde leeftijd hebt bereikt. Kijk hier voor meer informatie over de verruimde lijfrente mogelijkheden.

“Nou, Marian,” geeft mijn klant aan “ik heb weer heel wat geleerd over wat er mogelijk is in pensioenland. Daar was ik zelf niet uitgekomen, hier had ik toch echt hulp bij nodig. Wil je de ontwikkelingen van de nieuwe pensioenwet voor mij in de gaten houden?”

Impact Wet toekomst pensioen

Deze nieuwe wet is één van de belangrijkste wetswijzigingen van de afgelopen tijd. Met de komst van deze nieuwe pensioenwet gaat heel Nederland over naar een geheel nieuw pensioenstelsel. Iedereen in Nederland heeft met de Wtp te maken: werkgevers en werknemers, jongeren en ouderen, gepensioneerden en nog (lang) niet-gepensioneerden, ondernemers met en zonder personeel. Wat komt er allemaal bij kijken en wanneer moet je in actie komen? Wat gaat er voor jou en voor jouw personeel veranderen? Wat moet je zelf doen? De nieuwe pensioenwet brengt vele vragen met zich mee. Er zullen keuzes gemaakt moeten worden en daarom is het belangrijk om je goed te laten informeren over de Wtp. Ook bij deze nieuwe pensioenwet is het zaak om te zorgen dat je goed voorbereid bent.

Samen met SAA Verzekeringen Midden-Nederland organiseren wij daarom een lunchbijeenkomst over de nieuwe pensioenwet. Want: weet jij al wat je daarmee moet doen?
Welkom op donderdagmiddag 9 november a.s. van 12:00 tot ca 13:45 bij Alfa Accountants en Adviseurs, Keesomstraat in Ede.

Meld je aan voor de bijeenkomst Wet toekomst pensioen