“Heel veel mensen zullen denken: wat ben je nou weer aan het doen?”

4 mei 2021 | Door:  Hendrik Jan Bos

“Ik schrok onlangs toen ik de Boerderij uit de brievenbus haalde. Stond ik zomaar op de voorpagina met m’n vrouw Margaretha!”, zegt Jan Pieter van Tilburg lachend. En dat terwijl de melkveehouder uit het Groningse Hellum onderhand toch wel wat aandacht gewend is. Met vaak vooruitstrevende maatregelen heeft hij het energieverbruik op het bedrijf fors omlaag gekregen. “Ik vind vernieuwende dingen mooi. En als jij stilstaat, gaat de rest vooruit”, geeft hij een tegeltjeswijsheid prijs.

Ja, hij moet erkennen dat het tijd wordt om zelf meer tijd te steken in de koeien. “Ik melk ‘s morgens, dat is vaste prik. Het meeste werk overdag wordt door mijn medewerkers gedaan. Ik vind het zelf ook leuk om te doen, maar ik heb té veel leuke dingen ernaast.” Die lijst met ‘leuke dingen’ begint onderhand respectabele vormen aan te nemen. Het melkveebedrijf van Jan Pieter en Margaretha van Tilburg mag dan middenin het Groningse gasveld liggen, de twee hebben er een sport van gemaakt om met zo min mogelijk energie om te gaan. Zelfs het dorp profiteert mee van hun inspanningen, zoveel energie leveren de twee windmolens op het bedrijf op.

Douchen met warmte van de melk

Waar komt die drijfveer vandaan? Jan Pieter: “Dat is een beetje interesse. Ik vind nieuwe technieken mooi. En je helpt er niet alleen je bedrijf verder mee, ook de generatie na ons. Als je er eenmaal induikt en je ziet resultaat, dan ga je met nog meer dingen aan de gang.” Hij heeft het niet van een vreemde, weet hij zelf. “Mijn vader was al met warmteterugwinning bezig. We douchten met de warmte van de melk. Mijn eerste stappen waren om zelf energiezuiniger te worden. De verlichting op tijd regelen, energiezuinige verlichting, de melkstal logischer neerzetten.”

Koeien naar buiten

Hij melkt elke dag 150 koeien, op het bedrijf staan 80 stuks jongvee. Op de 120 hectare grond verbouwt Jan Pieter gras, snijmais, fabrieksaardappelen, tarwe en veldbonen. “De koeien zijn weer voor het eerst naar buiten gegaan. De kinderen waren allemaal thuis, die vinden het leuk om mee te maken. Ik heb ook wel eens zestig, zeventig man erbij gehad, maar een samenscholing wordt nu een beetje lastig.”

Niet bang om te pionieren

Het bedrijf mag gerust een etalage van energiebesparende maatregelen worden genoemd, met grotere (een dak van zonnepanelen) en kleinere ingrepen (een app op de telefoon die continu inzicht geeft). Zelfs de warmte voor het verwarmen van de eigen woning komt van de melk. Bang om te pionieren is Jan Pieter niet. “We zijn nu weer bezig met mestkoeling. Heel veel mensen zullen denken: wat ben je nou weer aan het doen? Er zit ook geen verdienmodel achter. Maar met mestkoeling kun je wel de methaanemissie terugdringen. Ik ga er geen euro meer door verdienen, maar ik heb wel minder uitstootgassen. Alfa heeft mij in dit traject geholpen met de EIA aanvragen voor mestkoeling en andere projecten waar ik mee bezig ben.

Ik was een keer bij een lezing over de klimaatdoelstellingen van de overheid. En dan weet je: die maatregelen voor de methaanemissie komen er een keer aan. Ach, ik vind het wel leuk om ver voor de muziek uit te lopen en die techniek een beetje op gang te helpen.”

Verdienmodel

Hoe kijkt hij aan tegen die doelstellingen? “Het grootste verdienmodel in onze sector is intensiveren. Meer liters leveren. Nog meer van het land halen. Terwijl de natuur wat anders wil. Maar wie krijgt die rekening? Ik zie het klimaat als een kans om te laten zien wat we allemaal kunnen. De landbouw heeft al heel veel doelstellingen gehaald en er liggen nog heel veel kansen. Maar we moeten wel gestimuleerd worden.”

Data verzamelen

Zijn advies aan collegaboeren die energiebewuster willen ondernemen is verrassend simpel. Jan Pieter: “Het eerste is: zien wat je nu doet op je bedrijf. Ga data verzamelen, dat helpt jou als ondernemer om meer inzicht te krijgen. Als je dat weet, zie je ook waar je kansen liggen. Dan kun je spiegelen: hé, ik laat daar wat puntjes liggen. Uit de BAS-raportage van Alfa haal je ook nuttige dingen. En je kunt beter het gesprek aan gaan met een vertegenwoordiger die jou iets komt verkopen: dat zeg je nu wel, maar uit mijn cijfers blijkt wat anders.”

Blij is hij met de al even vernieuwende instelling van zijn accountant, Alfa. “Al heb ik het idee dat Alfa met meer dingen bezig is dan ze aan de buitenkant laten zien. Over de boekhouding ben ik heel enthousiast. Mijn vader was altijd in de weer met facturen die hij moest opsturen. Alfa is heel vernieuwend geweest met de digitale boekhouding. Ik verstuur niks meer per post, in Agrinota worden alle rekeningen ingescand. Alfa is ook steeds actiever aan het worden in de ondersteuning van ondernemers. (Lachend) Maar om mij bij te houden is wel een heel grote uitdaging, ik wil altijd een stap voor zijn op de rest!”