Succesfactoren van een bedrijfsoverdracht in de agrosector

4 maart 2024 | Door:  Jan van der Vegt

Een bedrijfsoverdracht in de agrosector is complexe materie die vanuit verschillende disciplines benaderd moet worden. De diverse punten van deze ‘’taart’’ vormen samen het eindresultaat. Alle ingrediënten van deze taart hebben een samenhang en bepalen uiteindelijk tegen welke condities een bedrijfsoverdracht mogelijk is.

De bedrijfsoverdragers – veelal ouders- hebben de regie in het proces van bedrijfsoverdracht. Het is immers hun levenswerk en vermogen wat zij willen overdragen naar de bedrijfsopvolger(s). Mogelijk willen ze naar hun andere kinderen (de niet bedrijfsopvolgers) vermogen overdragen waar rekening mee gehouden moet worden.

Voor de overdrager en overnemer komen de volgende belangrijke aandachtspunten om de hoek kijken:

• Communicatie

Begin op tijd met het open communiceren over het voornemen tot bedrijfsoverdracht zodat alle betrokkenen c.q. belanghebbenden op de hoogte zijn van wat er speelt en komen gaat. Maak gewenste tijdslijnen met de bijbehorende financiële mogelijkheden inzichtelijk. Duidelijke en open communicatie is een essentieel onderdeel in het geheel.

• Tijdige aanvang bedrijfsoverdracht

Dit begint met het duidelijk krijgen van wie de beoogde/potentiële opvolger(s) is. Om fiscale faciliteiten en mogelijkheden optimaal te kunnen benutten kan het vanuit dat perspectief wenselijk zijn dat de opvolger tijdig toetreedt tot een samenwerkingsverband (maatschap of vennootschap onder firma) met de bedrijfsoverdrager(s). De schriftelijke afspraken die zijn gemaakt tussen de vennoten kunnen van invloed zijn op de uiteindelijke bedrijfsoverdracht en moeten dus aansluiten met de wensen van de vennoten en de huidige situatie.

• Financiële analyse

Maak een financiële analyse voor bedrijfsopvolger en bedrijfsoverdrager. Hierbij ontstaat vaak een spagaat tussen de belangen van de bedrijfsoverdrager en bedrijfsopvolger. De bedrijfsoverdrager wil na de overdracht een ‘’goede’’ passende oudedagsvoorziening hebben en de bedrijfsopvolger wil het ‘’overgedragen bedrijf’’ financieel zo gezond mogelijk kunnen voortzetten. Het opstellen van een persoonlijk financieel overzicht is hiervoor een ‘’must’’. De overige aandachtspunten van een dergelijke financiële analyse worden verderop in dit artikel behandeld.

• Begeleiding

Zorg voor goede begeleiding door een gespecialiseerde partij die benodigde kennis van zaken heeft. Dit betekent dat deze partij voldoende kennis van juridische, fiscale en bedrijfskundige zaken heeft.

Financiële analyse

De financiële analyse geeft een beeld hoe het gesteld is met de financiële positie van het bedrijf. Daarbij gaat het niet alleen over het vermogen, maar vooral over de rentabiliteit van de onderneming. Bij een bedrijfsoverdracht kan gebruik worden gemaakt van een “juist lonende exploitatie” begroting. Deze wordt opgesteld om inzichtelijk te maken welke middelen uit de onderneming kunnen worden onttrokken ten behoeve van de overdragers. De opvolger krijgt – over het algemeen- het gehele ondernemingsvermogen en moet daarmee de onderneming renderend kunnen voortzetten. Een dergelijke begroting biedt inzicht wat er financieel mogelijk is voor de opvolger en overdrager. En het geeft voor de andere kinderen een completer beeld van de financiële gevolgen voor hun positie.

Daarnaast dienen in een financiële analyse rekening gehouden worden met bepaald uitgangspunten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan of er sprake is van een schenking van ondernemingsvermogen aan de bedrijfsopvolger. Een schenking van ondernemingsvermogen is met een beroep op de bedrijfsopvolgingsregeling (BOR) onder voorwaarden vrijgesteld van schenkbelasting

Ook dient de financiële analyse uitkomst te geven op de vraag of een deel van de overnamesom gefinancierd moet worden bij de overdrager of bij een externe financier. In deze beoordeling moet  vervolgens worden mee genomen welke noodzakelijke investeringen de opvolger op (korte) termijn wil gaan doen. In dit traject kan ook al nagedacht worden of bepaalde subsidies van toepassing zijn in het kader van de bedrijfsoverdracht. Zo biedt de overheid bijvoorbeeld op bepaalde momenten  zogenaamde kennisvouchers aan waarbij een deel van de advieskosten die samenhangen met het traject worden gesubsidieerd.

Mocht uiteindelijk uit de financiële analyse blijken dat een bedrijfsoverdracht voor betrokken partijen haalbaar is dan kan over worden gegaan tot de uitvoering van de feitelijke bedrijfsoverdracht.

De feitelijke bedrijfsoverdracht

Om de bedrijfsoverdracht correct uit te voeren zullen externe partijen ingelicht worden. De bank en eventuele andere financiers moeten toestemming geven voor de uiteindelijke bedrijfsoverdracht. De taxateur of andere waarde-deskundige dient vervolgens zijn taxatie uit te voeren voor de waardebepaling van het ondernemingsvermogen. Aan de notaris is het vervolgens de taak om te zorgen voor de notariële akten die samenhangen met de overdracht van het ondernemingsvermogen. Ieder van deze partijen heeft zijn eigen rol op een bepaald moment in het proces.

Ook na de feitelijke overdracht is het advies om bepaalde zaken zoals testament en (nieuwe) akte van maatschap schriftelijk vast te leggen, met als doel fiscale en financiële zaken in de greep te houden. Dit kan voorkomen dat bij een gebeurtenis als overlijden de onderneming niet kan blijven voortbestaan.

Conclusie

Een bedrijfsoverdracht is en blijft maatwerk en heeft veelal een sterke emotionele lading. Zorg daarom voor een open communicatie en een goede financiële analyse aan de voorkant. Goede verhoudingen zijn waardevol en daarom is goede begeleiding in dit soort processen zeer belangrijk. Dit voorkomt een stroperig en moeizaam proces en strubbelingen in de familiesfeer.

Vanuit Alfa accountants en adviseurs hebben wij veel ervaring op gebied van maatschap vorming en bedrijfsoverdrachten, aanvullende informatie staat op Bedrijfsovername agrarisch. Daarnaast hebben wij gecertificeerde adviseurs in dienst die bedrijfsoverdrachten kunnen begeleiden en eventueel een kennisvoucher voor de ondernemer kan verzilveren. Wil je meer weten over jouw bedrijfsoverdracht? Neem dan contact op met een specialist van het dichtstbijzijnde Alfa kantoor.