Heldere strategie cruciaal in kostprijsmanagement melkveehouderij

20 mei 2019 | Door:  Daniëlle Geboers

Produceren in een veranderlijke wereld met schommelingen in de melkprijs vraagt veel van ondernemers. Om inzicht te hebben in de kritieke grenzen en om goed te kunnen inspelen op de schommelingen van de melkprijs, is de kritieke melkopbrengstprijs (KMO) een goede indicator. De kritieke melkopbrengstprijs is de melkopbrengst die je minimaal nodig hebt om aan alle verplichtingen te voldoen. Hierbij is er regulier afgelost bij de bank, alle rekeningen betaald, de vervangingsinvesteringen gedaan en zijn de privé onttrekkingen meegenomen.

Als we kijken naar de ontwikkeling van de melkprijs vanaf 2008 tot 2018 dan heeft deze zich in grote lijnen bewogen tussen de 27 en ruim boven de 42 euro per 100 kg melk. De gemiddelde kritieke melkprijs is vanaf 2014 elk jaar gedaald, al lijkt zich vanaf 2017 weer een stijging af te tekenen. De kritieke melkprijs in verhouding tot de melkprijs laat zien dat de marge over de afgelopen 11 jaar gemiddeld genomen marginaal is te noemen. Let wel, deze cijfers gaan over het gemiddelde bedrijf. De verschillen tussen bedrijven zijn nog steeds fors.

Kijken we naar de laatste twee jaar dan zien we dat de hogere melkprijs in 2017 met een lagere kritieke melkprijs heeft geresulteerd in een goede marge. Deze marge kan dan ook tot één van de hoogste marges van de afgelopen 11 jaar gerekend worden. Het jaar 2018 laat met een lagere melkprijs en een hogere kritieke melkopbrengst, weer een dip in de liquiditeitsmarge zien. 

Als we deze gegevens afzetten tegen het percentage bedrijven dat in de afgelopen 5 jaren in één van de kritieke melkopbrengstklasse vallen, dan zien we dat de laatste twee jaar het aantal bedrijven in de hoge melkopbrengstklasse is toegenomen. Als gevolg van de hoge KMO zien we dat bedrijven financieel kwetsbaarder zijn geworden en dat sommige bedrijven in liquiditeitsproblemen verkeren. Dit komt o.a. doordat de procesuitgaven op bedrijven zijn gestegen. Ook de meeste andere kosten zijn toegenomen, waaronder de kosten die samenhangen met de investeringen die in de afgelopen periode zijn gedaan. In een goed jaar als 2017 was dat mogelijk, maar voor 2018 is dat een ander verhaal.

Bedrijfsomvang en kritieke melkprijs

Een populaire opvatting is dat, de kritieke opbrengstprijs lager wordt naarmate de omvang van bedrijven toeneemt. Dit vanwege schaalvoordelen in de melkproductie. Als we deze opvatting afzetten tegen de data uit 2018, dan wordt dit cijfermatig niet herkend. In de klasse van 50-100 koeien zijn het meest aantal bedrijven te zien met een KMO van meer dan 45, tegelijkertijd zie je in die groep ook de meeste bedrijven met een KMO van minder dan 25. Als we kijken naar de jaren vanaf 2014 tot 2018 dan komt dit patroon steeds weer terug. Het verband tussen bedrijfsomvang en de kritieke melkprijs is dus op basis van onze data niet zo eenduidig te schetsen.

Liquiditeitsbegroting in je BAS-rapport

Om een verslechterde liquiditeitspositie te voorkomen of om deze te verbeteren, is een heldere strategie van belang. Daarbij moet je álle ondernemersbeslissingen consequent afwegen in het licht van deze strategie.

Mogelijkheden om op korte termijn bij te sturen zijn het verlagen van de variabele kosten of het uitstellen van vervangingsinvesteringen. Daarnaast is het belangrijk dat je goede resultaten behaald op het gebied van veemanagement. Een hoge rantsoenefficiëntie, een laag vervangingspercentage van je veestapel en een lage afkalfleeftijd van vaarzen dragen bij aan een lagere kritieke melkprijs. Om te bepalen of je hierin kunt verbeteren is het belangrijk om goed inzicht in de opbouw van je kostprijs te hebben.

Wil je zicht op je inkomsten en uitgaven en wil je gericht budgetteren, dan is het BAS-rapport met daarin een liquiditeitsprognose van grote toegevoegde waarde. Je ziet waar je op dit moment staat, waar je naar toe wilt en waarop je tussentijds kan bijsturen. Informeer bij je bedrijfskundige naar de mogelijkheden.

Met meer dan 30 vestigingen is Alfa overal dichtbij met een uitgebreide dienstverlening in de melkveehouderij, waaronder de specifieke BAS rapportage. Alfa is kennispartner van Melkvee.nl, het online platform voor melkveehouders.